بحث «دیکته» شدن مفاد برجام از طرف مقابل به ویژه طرف آمریکایی ، موضوع تازه‌ای نیست و بسیاری از منتقدان، در همان زمانی که تازه توافق اولیه در ژنو سوئیس حاصل شده بود نسبت به آن هشدار داده بودند.
سرویس سیاست مشرق– در روزهای اخیر، پخش قسمتی از برنامه «ثریا» با موضوع بررسی برجام، با حضور مهدی رحمانیان، مدیر مسوول روزنامه اصلاح طلب شرق، و سید یاسر جبرائیلی، فعال رسانه‌ای اصولگرا، بازتاب‌های زیادی در فضای رسانه‌ای کشور داشته است.
نقدهای جبرائیلی بر مبنای فکت‌ها و شواهد موجود بر برجام، آن اندازه بر مسوولان دولتی و دستگاه دیپلماسی گران آمد که وزارت خارجه در همین رابطه بیانیه‌ای عجیب صادر کرد و با الفاظی کم سابقه از سوی این وزاتخانه، به یک مناظره آزاد واکنش نشان داد. تاکید و تمرکز بیانیه وزارت خارجه و دیگر حامیان دولت که بابت یک اظهارنظر به جبرائیلی تاختند، بر آن بخش از صحبت‌های این فعال رسانه‌ای بود که گفت تیم مذاکره کننده ما در واقع چیزی را که به ایشان دیکته شده بود، امضاء کردند.
ظاهرا همین بخش از صحبت‌ها به شدت بر دستگاه دیپلماسی ما(به عنوان متولی و مسوول مذاکرات هسته‌ای) بسیار سنگین آمد و در بیانیه‌ای که به نظر بسیاری از کارشناسان، در شان وزارت خارجه نبود، با الفاظی تند نسبت به این انتقادات واکنش نشان داد.
اما بحث «دیکته» شدن مفاد برجام از طرف مقابل (به ویژه آمریکایی‌ها) بر تیم هسته‌ای ما، موضوع تازه‌ای نیست و بسیاری از دلسوزان و منتقدان، در همان زمانی که تازه توافق اولیه در ژنو سوئیس حاصل شده بود (۳ آذر ۹۲)، بر اساس برخی شواهد و مدارک نسبت به پذیرش القائات مستقیم و غیرمستقیم طرف غربی به عنوان محتوای توافق هشدار دادند، همان دلسوزانی که از جانب رییس دولت و حامیان «تدبیر و امید»، به لقب «دلواپسان» مفتخر شدند و البته بسیاری از پیش بینی‌ها و هشدارهای آنان تحقق یافته است.
از این جمله، باید به «حسین شریعتمداری»، مدیرمسوول روزنامه کیهان اشاره کرد که از پیش از امضای تفاهمنامه اولیه در ژنو، در مجموعه‌ای از مقالات، یادداشت‌ها و تحلیل‌ها، تیم هسته‌ای را به بصیرت، مدّاقه و تمرکز بیشتر روی تک تک مفاد مورد پذیرش فراخواند و نسبت به مکر و کید همیشگی غربی‌ها (به ویژه آمریکایی‌ها) هشدار داد.
شریعتمداری در ۲۳ فروردین ۹۳، در ستون «یادداشت روز» کیهان، مطلبی با عنوان «سایه پیش روی» نوشت که حاوی یک نکته بسیار بسیار مهم بود که البته در میان غریو و غوغای حاصل از جوّ «برجام‌خواهی» در داخل کشور، آن طور که باید به آن توجه نشد. آن قسمت از یادداشت مدیر مسوول کیهان به این شرح بود:
” فردای آن روز که توافقنامه ژنو به امضاء رسید – یکشنبه ۳ آذرماه ۹۲ / ۲۴ نوامبر ۲۰۱۳ – «فرد کاپلن» روزنامه‌نگار مشهور آمریکایی و ستون‌نویس روزنامه‌های نیویورک تایمز، نیویورکر، آتلانتیک و اسلیت آنلاین و مؤلف چند کتاب در زمینه‌های نظامی و جنگ هسته‌ای، طی مقاله‌ای با ابراز تعجب نوشت:
«چند هفته پیش یک مقام رسمی ارشد کاخ سفید از من و چند روزنامه‌نگار دیگر دعوت کرد تا نظر ما را درباره پیش‌نویس توافقنامه‌ای که قرار بود اوباما در مذاکره ۵+۱ با ایران به طرف ایران پیشنهاد کند جویا شود. وقتی متن پیش‌نویس توافقنامه را دیدیم، آن را کاملاً یکسویه ارزیابی کردیم و همه ما بر این باور بودیم که ایرانی‌ها هرگز این متن را نخواهند پذیرفت و به شرایطی که در آن آمده است تن‌نخواهند داد. “
کیهان در همان اولین روزهای بعد از توافق ژنو و در جریان رصد رسانه‌های آمریکایی به نوشته «فرد کاپلن» در سایت «اسلیت آنلاین» دسترسی پیدا کرده بود ولی به مصداق آیه شریفه «ان جائکم فاسق بنباء… اگر فاسقی خبری آورد، درباره آن تحقیق کنید» انتشار آن را به مصلحت ندیده و ترجیح داده بودیم که با اعلام پیروزی تیم هسته‌ای و رئیس‌جمهور محترم کشورمان همسویی کنیم، اما وقتی متن توافقنامه ژنو – به روایت وزارت خارجه خودمان و نه fact sheet کاخ‌سفید- منتشر شد، با کمال تاسف آنچه فرد کاپلن نوشته بود را «واقعی» یافتیم و طی چند یادداشت و گزارش به نقد مستند توافقنامه پرداختیم اما، باز هم به نوشته یاد شده استناد نکردیم، و این در حالی بود که برخی از دوستان با کم‌لطفی! کیهان و اسرائیل را به همسویی در مخالفت با توافقنامه ژنو متهم می‌کردند و در همان حال کاپلن به صراحت نوشته و استناد کرده بود توافقنامه ژنو هر آمریکایی و اسرائیلی متعصبی را هم راضی کرده است. “
از این رو، بد ندانستیم که حال که دستگاه محترم دیپلماسی حاضر به پذیرفتن «هیچ ابرویی بالای چشم برجام» نیست و جایگاه برجام را (با وجود ترکیدن حباب آن که اکنون صدایش به سنگین‌ترین گوش‌ها هم رسیده است) از جایگاه «معصوم» (ع) -که به تعبیر رییس جمهور قابل نقد است! – بالاتر می داند، اصل مطلب مورد استناد آقای شریعتمداری را به مخاطبان ارایه دهیم تا روشن شود که آنان که تیم‌های هسته‌ای قبل از خود را به «انشاء‌نویسی» متهم می کردند، خود در درس «دیکته» شاگرد اول شدند!
«فرد کاپلَن» (Fred Kaplan)، روزنامه نگار آمریکایی حوزه روابط بین الملل و سیاست خارجی ایالات متحده و ستون نویس قدیمی هفته‌نامه «اسلیت» (Slate) در ۳ آذر ۹۲(۲۴ نوامبر ۲۰۱۳)، درست چند ساعت بعد از امضای اولین تفاهم هسته‌ای بین ایران و ۱+۵ در ژنو سوئیس، یادداشتی با عنوان «ما یک توافق با ایران داریم؛ یک توافق خوب»، دلایلی چندگانه را برشمرد که چرا تفاهم حاصل شده، بهترین تفاهم و توافق ممکن برای ایالات متحده بوده است. اما نکته مهم در یادداشت کاپلَن، همان بخشی بود که در یادداشت جناب شریعتمداری در سال ۹۳ به آن اشاره شد. ترجمه دقیق ان قسمت به این صورت است:
” چند هفته قبل، یک «مقام ارشد دولتی» توافقی را که رییس جمهور اوباما به حصول آن در ژنو امیدوار بود، شرح داد. چند خبرنگاری که توضیحات را شنیدند (از جمله من) معتقد بودیم که شرایط (مطروحه در متن توافق) بسیار یکطرفه است و ایرانی‌ها هرگز آن را نخواهند پذیرفت. حالا چیزی که اتفاق افتاده است: توافقنامه‌ای که میان ایران و ۱+۵ (ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، روسیه و چین به علاوه آلمان) امضاء شد، دقیقا همان توافق مورد انتظار (اوباما) در ان جلسه بود. “
