«زندگی با آیه‌ها» و لزوم پوست‌اندازی رسانه دینی در زنجان
فرصتی برای جان گرفتن یک برنامه قرآنی در زنجان
نگاهی به برنامه «زندگی با آیه‌ها»
با پایان ماه مبارک رمضان، نوبت آن رسیده که نگاهی دوباره و منصفانه به برخی برنامه‌های مذهبی تلویزیونی داشته باشیم؛ به‌ویژه آن دسته از برنامه‌هایی که در سطح استان‌ها پخش می‌شوند و فرصت دارند با نوآوری و پژوهش، نقش موثری در فرهنگ دینی مردم ایفا کنند. برنامه «زندگی با آیه‌ها» که از صداوسیمای مرکز زنجان پخش شد، نمونه‌ای قابل‌تأمل از چنین تولیداتی است.
این برنامه با نیت ارزشمند ترویج مفاهیم قرآنی طراحی شده بود و تلاش می‌کرد آیات الهی را به زندگی روزمره مخاطب پیوند بزند، اما در اجرای رسانه‌ای و غنای محتوایی، همچنان با استانداردهای امروز فاصله دارد.
هرچند شاید برخی ازجمله مدیران شبکه اشراق این برنامه را از تولیدات تلوزیونی این شبکه بدلیل متولی نبودن در اجرای برنامه از تولیدات مجموعه ندانند و یا صرف پوششی بودن آن را مد نظر قرار بدهند،اما شاید بتوان گفت جدای از سبک تولید و تدوین ،این برنامه از برنامه های پر مخاطب در استان بدلایل مختلف ازجمله زمان پخش، در ماه رمضان بود.
اگر مقایسه‌ای کوتاه با برنامه موفق «محفل» از شبکه سه سیما، داشته باشیم می‌تواند برخی از فرصت‌های پنهان در مسیر ارتقای این برنامه استانی را آشکار کند.
پژوهش؛ رکن گمشده تولید محتوای دینی در رسانه ی محلی
در «زندگی با آیه‌ها»، هرچند انتخاب موضوعات قرآنی با دغدغه‌های اخلاقی و خانوادگی مردم هماهنگ بود، اما نبود پژوهش عمیق باعث شد بسیاری از آیات بدون زمینه‌سازی کافی یا استناد روشن مطرح شوند. در حالی‌که برنامه‌ای مانند «محفل»، با پژوهش اولیه درباره زندگی قاریان، روایت‌ها را از دل تجربه زیسته و مستند بیرون کشید و این یعنی حرکت از آیه به روایت؛ از پیام به لمس واقعی آن در زندگی.
فرم و اجرا؛ از سکون تا تصویرسازی معنوی
یکی از ضعف‌های اصلی «زندگی با آیه‌ها» در فرم یکنواخت و ایستای آن بود. اجرای ثابت، قاب بسته، و نبود تنوع تصویری، سبب شد محتوای خوب آن کمتر در ذهن مخاطب ماندگار شود. در سوی دیگر، «محفل» با بهره‌گیری از دکور جذاب، نورپردازی حرفه‌ای، و موسیقی متناسب، تجربه‌ای سمعی‌ـ‌بصری خلق کرد که با فضای رمضان هماهنگ بود و مخاطب را درگیر نگه می‌داشت.
مخاطب کیست؟ مخاطب چگونه جذب می‌شود؟
به نظر می‌رسد «زندگی با آیه‌ها» بیشتر برای مخاطب سنتی و میانسال طراحی شده بود. درحالی‌که رسانه امروز نیازمند جلب توجه نسل جوان و حتی افراد با فاصله از فضای دینی است. اگر زبان برنامه، روایت‌ها، و فرم ارائه متناسب این مخاطبان طراحی شود، دایره نفوذ برنامه چندین برابر می‌شود؛ درست مانند اتفاقی که در «محفل» افتاد.
پیشنهادهایی برای آینده برنامه در زنجان
اگر صداوسیمای مرکز زنجان بخواهد «زندگی با آیه‌ها» را در سال‌های آینده به برنامه‌ای جریان‌ساز در حوزه قرآن و رسانه تبدیل کند، پیشنهاد می‌شود:
• یک تیم پژوهشی تخصصی و مشاوران قرآنی در کنار گروه تولید قرار گیرد؛
• از سبک روایت‌محور به جای سخنرانی مستقیم استفاده شود؛
• گرافیک، موشن‌گرافی و عناصر بصری تقویت گردد؛
• محتوای مکمل برای فضای مجازی تولید شود؛
• و مهم‌تر از همه، مخاطب جوان در نظر گرفته شود.
سخن آخر: فرصت زنجان برای تبدیل‌شدن به الگوی برنامه‌سازی قرآنی بومی
برنامه «زندگی با آیه‌ها» پتانسیل آن را دارد که به یک برنامه شاخص قرآنی در رسانه‌های استانی تبدیل شود، اما این مسیر نیازمند جسارت، خلاقیت و پژوهش است. تجربه «محفل» نشان داد که برنامه دینی می‌تواند جذاب، عمیق و تأثیرگذار باشد. حالا نوبت زنجان است تا با گامی نو، روح تازه‌ای در رسانه دینی محلی بدمد.
