بحث دقت در موشک های بالستیک و راکت های توپخانه ای از جمله مباحثی بوده است که همیشه ذهن طراحان نظامی را به خود مشغول کرده است. در بسیاری از اوقات کشورهایی که دسترسی به فناوری هایی مثل هدایت ماهواره ای ندارند از داشتن موشک های با دقت بالا محروم هستند اما متخصصان دفاعی کشورمان با غلبه بر سختی ها و مشکلات موجود در این زمینه، توانسته اند رکوردهای قابل توجهی را در دقت موشک های ایرانی بدون نیاز به داشتن ماهواره های مستقل ثبت کنند.
سال ۹۵ از جمله زمانهایی بود که موضوع دقت و کیفیت موشک ها و راکت های بلند پرواز کشورمان، به خوبی در دستور کار صنایع دفاعی نیروهای مسلح قرار داشت و نتایج و دستاوردهای قابل توجهی را نیز به دنبال داشت.
فاتح ۱۱۰؛ آغاز راه برای ساخت موشک های نقطه زن در ایران
جمهوری اسلامی ایران از اوایل دهه ۱۳۸۰ شمسی با نسل اول موشک های فاتح ۱۱۰ صاحب موشکی بالستیک کوتاه بردی با برد حدود ۲۰۰ کیلومتر شد. در آغاز راه، دقت و جزییات فاتح ایرانی به مانند امروز نبود و در طول سالهای بعد، نسل های مختلفی از این موشک وارد خدمت شدند که هم برد این موشک را به ۳۰۰ کیلومتر رسانده، هم خطای آن را تقریبا صفر کرده و در سیستم پیشران آن از سوخت پیشرفته تری استفاده شد.
نسل چهارم موشک فاتح ۱۱۰ در شهریور ماه سال ۱۳۹۱ شمسی رونمایی و پس از حدود صرف یک دهه زمان جمهوری اسلامی ایران صاحب دقیق ترین موشک بالستیک خود شد. تصاویر پخش شده از تست این موشک در همان زمان جای هیچ شک و شبه ای را در نقطه زنی این موشک بر جای نگذاشت.
موشک های خلیج فارس، هرمز ۱ و هرمز ۲ به عنوان سه موشک بالستیک ایرانی در نقش های ضد کشتی و ضد رادار همگی از الگو و ساختار طراحی موشک فاتح ۱۱۰ استفاده کرده و در بخش سامانه جستجوگر خود از رادارهای آشیانه یاب و یا جستجوگرهای اپتیکی بهره می برند. این موشک ها به همراه خانواده فاتح همگی بر روی شاسی با توان تحرک بالا نصب شده اند که می تواند تحرک بالایی را برای این سامانه تامین کرده و بقاء پذیری آن در میدان نبرد را افزایش دهند.
موشک فاتح ۱۱۰ – به بالک های سر موشک دقت کنید
موشک خلیج فارس اولین بار در بهمن ماه ۱۳۸۹ شمسی و موشک های سری هرمز در سال ۱۳۹۳ برای اولین بار نمایش عموم در آمدند. در این مدت تصاویر زیادی از تست های این موشک های پخش شده و نقطه خلیج فارس و هرمز را بر علیه اهداف شناور دریایی و سکوهای رادار اثبات کرد. دقت و کیفیت موشکی همچون هرمز آنقدر زیاد بود که تست آن در اواخر سال ۹۵، با تایید و اذعان مقامات آمریکایی مبنی بر اصابت دقیق این موشک به یک شناور کوچک در دریا همراه شد و هرگونه شک و شبهه منتقدان داخلی و مغرضان خارجی را در خصوص این موشک و سایر برادران همرده آن برطرف کرد.
این چند موشک نیز بردی در حدود ۳۰۰ کیلومتر و سرجنگی در حدود ۶۰۰ الی ۶۵۰ کیلوگرم دارند. سرعت این موشک ها نیز در حدود ۴ الی ۵ برابر سرعت است .موشک های سری فاتح ۳۱۳ و ذوالفقار نیز به عنوان دیگر اعضای مشتق شده از فاتح ۱۱۰ توسعه پیدا کرده اند.
موشک ذوالفقار- سر جنگی و بخش حامل بالک از هم جدا هستند (احتمالا بخش هدایت از سرجنگی جدا شده)
در عین حال جمهوری اسلامی ایران موشک بالستیک عماد با برد حدود ۱۷۰۰ کیلومتر را نیز اخیرا رونمایی و مورد آزمایش قرار داده است. در کنار این موشک ها راکت فجر ۵ هدایت شونده و همچنین راکت زلزال ارتقاء یافته نیز در ماه های اخیر رونمایی شده اند و از سوی دیگر، راکت زلزال با سر جنگی جدید در مناطق یادمان عملیاتی جنوب کشورمان به معرض نمایش گذاشته شده است. اما سوال اینجاست که نقطه اشتراک تمام این سامانه ها چیست ؟
سر جنگی بالک دار؛ اسم رمز موشک های نقطه زن ایرانی
به نوعی می توان نقطه مشترک در بین تمامی این موشک ها را وجود سر جنگی مجهز به بالک در آنها دانست. این نوع سر جنگی در ابتدا در خانواده موشک های سری فاتح دیده و کم کم در چندین مدل دیگر از موشک ها و راکت های هدایت دقیق ایرانی نیز مشاهده شد. آنچه که واضح و مسلم است، در اینجا ما با یک سر جنگی جدا شونده مجهز به یک سیستم پیشران مستقل و همچنین توانایی هدایت تا لحظه برخورد رو به رو هستیم.
مشخصا بالک های به کار رفته در سر جنگی این سامانه ها به منظور هدایت سر جنگی در مرحله آخر پرواز به کار می روند و می توانند دقت بالای موشک های بالستیک ایرانی را تضمین کنند.
موشک عماد با سر جنگی بالک دار
برای فهم بهتر اثر این موشک ها بر روی توانایی های کشور شاید بد نباشد نگاهی به صحبت های یوزی رابین ، مدیر سابق برنامه دفاع موشکی رژیم صهیونیستی درباره سرهای جنگی بالک دار در موشک های ایرانی داشته باشیم. او در این بار می گوید:
” به نظرم، ایرانی ها توان نصب بالک ها روی موشکهای بالستیک را داشته و می توانند با استفاده از قابلیت، دقت موشک های خود را شدیدا افزایش داده و موشکی با برد ۲۰۰۰ کیلومتر با توان حمله دقیق داشته باشند. آنها (ایران) می توانند با این موشک های ۲۰۰۰ کیلومتری که دقت بالایی پیدا کرده اند کشورهایی مثل اسراییل و حتی مصر را فلج کنند. اگر عاقلانه اهدافی را مثل نیروگاه ها انتخاب کرده و آنها را هدف قرار بدهند، پس بدون نیاز به سلاح هسته ای می توانند کشوری را فلج کنند.“
سرهای جنگی بالک دار و انقلاب در راکت های ایرانی
تا قبل از این این نوع سرجنگی صرفا در موشک های ایرانی مثل سری فاتح و زیر مجموعه آن و همچنین موشک عماد دیده شده بود اما در سال ۹۵ این نوع سر جنگی بر روی راکت های سری فجر و زلزال دیده شد.
راکت فجر هدایت شونده با بالک موجود در سر جنگی
راکت زلزال مجهز به سر جنگی بالک دار جدید
این دو سامانه به صورت سازمانی در اختیار یگان های توپخانه ای قرار دارند و به صورت معمول فاقد دقت بالا مثل موشک فاتح ۱۱۰ هستند اما حالا با تغییر سر جنگی می توان انتظار داشت که دقت این راکت ها نیز به حد بالایی افزایش یابد.
ذکر این مسئله نیز مهم است که به نظر می رسد کشورمان موفق شده است نوعی سر جنگی و سیستم هدایتی را برای کلیه راکت ها و موشک های خود طراحی کند که توان جدا شدن از بدنه اصلی و هدایت تا لحظه برخورد را دارد. امری که می تواند به اندازه زیادی در امر افزایش دقت موشک ها و راکت های ایرانی موثر باشد و با این حساب، سال ۹۵ را باید سال افزایش چشمگیر دقت کلاهک های موشک های بالستیک و راکت های مشهور ایرانی دانست.
منبع: مشرق
