پیش‌تر خبرگزاری رویترز گزارش داده بود، در صورتی که مجلس سنا طرح تمدید تحریم های ایران را تصویب کند، انتظار می رود باراک اوباما نیز با امضای این طرح آن را به قانون تبدیل نماید.
این اقدام واکنش‌هایی را در پی داشت که در ادامه به آنها اشاره شده است.
واکنش مسوولان دولتی و غیردولتی
سخنگو و رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه کشورمان در واکنش به تصویب طرح تمدید تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه کشورمان در سنای آن کشور اظهار کرد: مصوبه اخیر مجلس نمایندگان و سنای آمریکا برای تمدید تحریم‌ها علیه ایران مخالف برجام است.
بهرام قاسمی تصریح کرد: همانگونه که مکررا توسط مقامات عالی رتبه کشور اعلام شده است، مصوبه اخیر مجلس نمایندگان و سنای آمریکا برای تمدید تحریم‌ها علیه ایران مخالف برجام و تعهدات آمریکا در حقوق بین‌الملل مبنی بر عدم مداخله در روابط داخلی و بین المللی سایر کشورها است. بر اساس اصول اولیه حاکم بر روابط بین الملل، دولت آمریکا مسئول اجرای تعهدات بین المللی آن کشور است و تحولات سیاسی داخل آمریکا و ارتباطات میان قوای مقننه و مجریه آن کشور نمی تواند توجیهی برای اهمال و یا استنکاف از اجرای تعهدات بین المللی آن کشور محسوب شود.
قاسمی ادامه داد : رئیس جمهور ایالات متحده در برجام پذیرفته است که با استفاده از کلیه اختیارات خود، از قانونی و اجرایی شدن موارد مخالف برجام، منجمله مصوبه اخیر کنگره، جلوگیری نماید.
سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران نشان داده است که به توافقات بین المللی خود پایبند است ولی برای کلیه شرایط پیش بینی های متناسب را به عمل آورده و آمادگی لازم برای پاسداری مؤثر، قوی و مدبرانه از حقوق مردم ایران در هر شرایطی را ایجاد کرده است. قاسمی در پایان افزود: وزارت امور خارجه، رفتار دولت آمریکا در این زمینه را به صورت دقیق رصد نموده و گزارشی کامل به هیئت نظارت بر اجرای برجام به منظور تصمیم گیری و اقدام مقتضی ارائه خواهد کرد.
تمدید تحریم‌ها نقض صریح برجام است/ پیش‌بینی‌های لازم را از قبل کردهایم؛ آمادگی خوبی برای واکنش داریم
علی اکبر صالحی با اشاره به مصوبه سنای آمریکا درباره تمدید تحریم های ۱۰ ساله علیه ایران گفت: این تمدید عملا نقض صریح “برجام” است، به ویژه اگر اجرایی و عملیاتی شود.رئیس سازمان انرژی اتمی افزود: این قانون ( ای اس آ یا تحریم های ۱۰ ساله) اکنون وجود دارد اما رئیس جمهور آمریکا آن را ملغی اثر کرده است و فعلا آثاری مترتب بر آن واقف نیست اما اگر دوباره عملیاتی و اجرایی شود ، نقض صریح برجام است.
وی درباره واکنش احتمالی ایران به اقدام آمریکایی ها گفت: جمهوری اسلامی ایران ضرورتی بر علنی کردن آن (اقدامات متعاقب) مساله ندارد ، ما پیش بینی های لازم را از قبل کرده ایم یعنی آمادگی خوبی داریم که بخواهیم واکنش نشان دهیم.
صالحی خاطرنشان کرد: در هیئت نظارت بر اجرای برجام که رئیس جمهور پس از سخنان مقام معظم رهبری آنرا تشکیل داده بود درباره این موضوع صحبت شد و اقدامات لازم را مدنظر قرار دادند و گفتند ما سیر تحول ” ایسا” را رصد و متناسب با آن تصمیمات لازم را اتخاذ می کنیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: اینگونه نبوده است که ما در خلاء پیش رفته و عمل کرده باشیم چون که پیش بینی های لازم را کرده ایم اما فعلا نمی خواهیم اعلام کنیم که چه کار خواهیم کرد ، چون که این موضوع را گذاشته ایم تا مسئولان نظام در زمان مقرر بنا به تشخیص به ما اعلام کنند و ما هم اقدامات لازم را انجام خواهیم داد.
الهام امین‌زاده دستیار رئیس‌جمهور در امور حقوق شهروندی و معاون سابق حقوقی رئیس‌جمهور در واکنش به تمدید تحریم ۱۰ ساله ایران توسط آمریکا اظهارداشت: سال گذشته که برجام نهایی شد طرفین قرار را بر این گذاشتند تعهداتشان را مرحله به مرحله انجام دهند.
وی افزود: قرار بر این شد هر مرحله‌ای که جمهوری اسلامی ایران از تعهداتش را انجام می‌دهد طرف مقابل نیز مرحله به مرحله در کاهش تحریم‌ها تعهدات خودشان را انجام دهند. براساس آنچه که توافق شد ما فعالیت هسته‌ای‌مان را براساس فرمول و برنامه‌ای که در برجام آمده است آن را مسدود کنیم و طرف مقابل نیز تحریم‌های ما را کاهش دهند و به کلی از بین ببرند.
امین‌زاده خاطرنشان کرد: منتهی با توجه به اینکه تمدید تحریم ۱۰ ساله در زمان اوباما که خودش و دولتش درگیر برجام بوده است، دارد اتفاق می‌افتد و با حد نصابی هم که در مجلس سنای آمریکا رای آورد، انتظار می‌رود وتو از طرف رئیس‌جمهور فعلی آمریکا انجام شود.
دستیار رئیس‌جمهور در حقوق شهروندی افزود: رویکرد نمایندگانی که در آمریکا هستند پشت پا زدن به یک تعهد بین‌المللی است که نتیجه نهایی‌اش نقض حقوق بشر ملت ایران است. علاوه بر این موضوع، نقض یک تعهد بین‌المللی است.
وی تصریح‌کرد: همچنین تمدید تحریم ایران علاوه بر پیمان‌شکنی، خلف وعده و نقض حقوق بشر ملت ایران است چراکه هر گونه تحریمی که بخواهد اعمال شود قطعا آثارش به ملت ایران وارد خواهد شد حال چه تحریم انرژی باشد چه تحریم صنایع هوایی.
سیدرضا اکرمی رئیس شورای فرهنگی نهاد ریاست جمهوری در واکنش به تمدید ۱۰ ساله تحریم ایران توسط آمریکا گفت: باید همه از نظر دینی، عقیدتی، اخلاقی و تجربی بپذیریم که نمی‌شود از آمریکا جز این انتظار داشته باشیم.وی افزود: استکبار، استعمار و استثمار که در راس آن آمریکا است طبیعتش این است آن هم نه نسبت به ایران حتی نسبت به شهروند خودش که در سرش بزند، بکشدش و از پای درآورد. وقتی آمریکا با شهروندان خود اینگونه رفتار می‌کند دیگر نباید انتظار داشته باشیم با ما از روی شرافت و انسانیت رفتار کند.
برجام از سوی آمریکا با تمدید تحریم‌های ده ساله ایران نقض شد و البته این بدعهدی چندان دور از انتظار نبود. صرفا برای شیفتگان غرب که بی‌اعتمادی نظام به آمریکا را وهم و دشمن تراشی می‌دانستند، این اتفاق تجربه جدید بود و شاید حالا به دوراندیشی رهبر انقلاب ایمان بیاورند. همچنانکه قطعا اصل مذاکره و برجام خیانت نبود. خیانت آن است که برجام را قاب بگیریم و فقط مشتاقانه به آن نگاه کنیم و از توان داخل کشور غفلت کنیم.
سناتور «باب کورکر» رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا ضمن تقدیر از تصمیم کنگره برای تمدید تحریم‌های ایران، گفت: «تمدید قانون تحریم‌های ایران به ما این توانایی را می‌دهد تا محدودیت‌هایی را که دولت اوباما برای اجرای توافق هسته‌ای ایران برداشته بود، دوباره اعمال کنیم و به (دونالد) ترامپ رئیس جمهور منتخب و دولت او ابزار لازم برای عقب راندن اقدامات خصمانه نظام ایران را می‌دهد.»
کورکر طی بیانیه‌ای نوشت که مجلس نمایندگان و سنا با یکدیگر همکاری می‌کنند تا تهران را به خاطر اقداماتش جوابگو نگه دارند.
«اِد رویس» رئیس کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا نیز با استقبال از تصویب این طرح در سنا، آن را مایه حفظ امنیت ملی ایالات متحده توصیف کرده و نوشت که اکنون نوبت رئیس جمهور آمریکاست تا آن را امضا کند.
«پال رایان» رئیس مجلس نمایندگان ضمن ابراز خوشحالی از رای قاطع ۹۹ به ۰ سنا در حمایت از تمدید تحریم‌های ایران، اظهار داشت که منتظر تصویب شدن این طرح، ارسال آن به ریاست جمهوری و در نهایت تبدیل شدن آن به قانون است.
سناتور «ریچارد بِر» رئیس کمیته اطلاعاتی سنا، با بیان اینکه امروز (پنجشنبه) تحریم‌ها علیه ایران تا سال ۲۰۲۶ یک قدم به تصویب شدن نزدیک‌تر شد، ادعا کرد: «ایران هنوز بزرگترین دولت حامی تروریسم است و ما نمی‌توانیم اجازه دهیم نظام این کشور تحت ریاست جمهوری اوباما، قوی‌تر شود.»
وی ادامه داد: «ما باید به پاسخگو نگه داشتن ایران بخاطر تهدیداتش علیه آمریکا و متحدانش ادامه دهیم.»
سناتور «جان بوزمن» از ایالت آرکانزاس طی بیانیه نوشت: «رئیس جمهور اوباما با هر درخواستی از ایران طی مذاکرات توافق هسته‌ای موافقت کرد و ایران نیز پاسخ او را با دستیابی به سامانه‌های جدید تسلیحاتی، ناپایدار کردن خاورمیانه و حمایت از تروریسم داد.»
سناتورهای مختلفی از جمله «راب پورتمن» از ایالت اوهایو، «پَت رابرتز» از ایالت کانزاس، «مایک انزی» از ایالت ویومینگ، «ریچارد شلبی» از ایالت آلاباما، «تاد کوکران» از ایالت میسیسیپی، «جان هووِن» از ایالت داکوتای شمالی، «جان تون» و «مایک راوندز» از ایالت داکوتای جنوبی، «تام تیلیس» از کارولینای شمالی و «ریچارد بلومنتال» از کِنِتیکت ضمن متهم کردن ایران به حمایت از گروه‌های تروریستی، اعلام کردند تصویب طرح تحریم‌های ایران می‌تواند مانع تقویت نظام ایران شده و آن را بخاطر اقداماتش پاسخگو کند.
واکنش نمایندگان مجلس شورای اسلامی
سیدحسین نقوی‌حسینی با اشاره به تصویب طرح تمدید تحریم‌های ۱۰ ساله ایران از سوی مجلس سنای آمریکا، گفت: این طرح پیش از این نیز در مجلس نمایندگان به تصویب رسیده بود و به دلیل اینکه اوباما رئیس‌جمهور آمریکا نیز نمی‌تواند آن را وتو کند و این طرح به قانون تبدیل می‌شود، قطعاً این قانون نقض برجام است.
وی با بیان اینکه کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست‌خارجی مجلس در اولین جلسه به این موضوع می‌پردازد، ادامه داد: هفته آینده از مسئولان وزارت خارجه دعوت می‌شود تا با حضور در کمیسیون امنیت‌ملی این قانون بررسی شود.
سخنگوی کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست‌خارجی مجلس با بیان اینکه قطعاً جمهوری اسلامی ایران به این قانون که در دو مجلس نمایندگان و سنا به تصویب رسیده واکنش نشان می‌دهد، تصریح کرد: ایران در برابر نقض برجام بسته‌های عملیاتی طراحی کرده که متناسب زمان آنها را اجرایی می‌کند.
منصور حقیقت پور در واکنش به مصوبه شب گذشته سنای آمریکا مبنی بر تمدید ۱۰ ساله قانون تحریم های ایران معروف به داماتو، اظهار داشت: ما برای مقابله با این اقدام خصمانه آنها قانون اقدام متقابل و متناسب دولت ایران در اجرای برجام را در اختیار داریم.
وی خاطرنشان کرد: هنگامی که برجام در مجلس شورای اسلامی بررسی می شد، همه می دانستیم که جنس آمریکا از نوع خباثت است و نمی شود به آن اعتماد کرد. به همین دلیل در مصوبه خود آوردیم که اگر قاعده را بشکنند، ظرف دو سال باید به ظرفیت ۱۹۰ هزار سو غنی سازی اورانیوم برسیم.
مشاور رئیس مجلس با اشاره به بیانات اخیر رهبر انقلاب مبنی بر اینکه تمدید قانون داماتو نقض برجام است، تاکید کرد: با مصوبه اخیر، برجام نقش شده و پیش از این نیز آمریکایی ها مصوباتی مانند قانون ویزا و منع فروش هواپیمایی مسافربری را به ما داشتند که مغایر برجام بوده بنابراین برجام نقش شده است.
حقیقت پور تصریح کرد: در ۹ بند قانون اقدام متقابل و متناسب دولت ایران در اجرای برجام آمده است که در صورت عهدشکنی غربی ها و آمریکایی ها باید به وضعیت قبل از برجام برگردیم؛ یعنی ظرف دو سال به ۱۹۰ هزار سو غنی سازی دست یابیم و نطنز و فردو نیز مانند قبل به کار خود بپردازند و تعداد و نوع سانتریفیوژها مانند قبل شود.
در این راستا، محمدرضا تابش، نائب رئیس فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی از تهیه طرح دوفوریتی ممنوعیت خرید کالاهای مصرفی آمریکایی در قبال مصوبه کنگره آمریکا مبنی بر تمدید ۱۰ ساله تحریم‌های ایران خبر داد. وی افزود: پیش‌نویس این طرح در کمتر از یک ساعت به امضای ۱۴۵ نفر از نمایندگان گرایش‌های مختلف سیاسی خانه ملت رسیده است. تابش ادامه داد: با توجه به اقدام خصمانه ایالات متحده آمریکا یعنی تمدید ۱۰ ساله قانون تحریم‌های داماتو، یک طرح دو فوریتی در مورد ممنوعیت خرید کالاهای مصرفی آمریکایی در مجلس شورای اسلامی تهیه شده است.
رئیس فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی گفت: دولت ایالات متحده آمریکا باید بداند که اگر می خواهد در نظام بین الملل اعتماد به کشورش را زیر سوال نبرد راهی جز وتوی مصوبه سنای آمریکا ندارد.
محمدرضا عارف در پاسخ به سوالی در مورد رأی سنای آمریکا به تمدید ده ساله تحریم آمریکا علیه ایران، اظهار کرد: اقدام سنای آمریکا در تمدید ده ساله تحریم ها علیه جمهوری اسلامی ایران اعتماد به این کشور را در نظام بین المللی تحت الشعاع قرار می دهد و تبعات زیادی برای آمریکا در پی خواهد داست.
عضو مجمع نمایندگان ادوارمجلس گفت:تمدیدقانون داماتو وایجاد محدودیت سرمایه‌گذاری درصنایع انرژی باعث می‌شود تا شرکت‌های نفتی خارجی از ترس اعمال تحریم‌ها پروژه ها را به صورت نیمه تمام رها سازند.
جعفر قادری اظهار داشت: یکی از نگرانی‌های جدید در شکل جدید قراردادهای نفتی با خارجی‌ها واگذاری داوری این قراردادها به محافل و مجامع قضایی بین‌المللی است. به استناد یکی از بندهای این قراردادها، اگر اختلافی بین وزارت نفت و شرکت‌های داخلی و خارجی طرف قرارداد به وجود آید، دادگاه‌های داخلی، صالح به رسیدگی نبوده و داوری این اختلاف‌ها به محاکم قضایی بین‌المللی واگذار می‌شود.
عضو مجمع نمایندگان ادوار مجلس ادامه داد: تمدید قانون داماتو و ایجاد محدودیت سرمایه‌گذاری در صنایع نفت و گاز ما باعث می‌شود تا شرکت‌های نفتی خارجی طرف قرارداد وزارت نفت از ترس اعمال تحریم‌ها و جرایم کلان از ادامه کار با کشور ما طفره رفته و کارها را به صورت نیمه‌تمام رها سازند.
وی ادامه داد:این شرکت‌ها که نوعاً در آن طرف مرزها هم با کشورهای شریک در مخازن نفتی ما قرارداد دارند، از این رها شدن قراردادها ضرری نکرده و صرفاً کشور را با خسارت تأخیر در اجرای این قراردادها و عدم برداشت از مخازن مشترک مواجه می‌کنند.
الیاس حضرتی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی با اشاره به تمدید قانون داماتو (تحریم ۱۰ ساله ایران) در آمریکا، گفت: قطعا این موضوع در جلسه روز یکشنبه هفته آتی مجلس مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
وی افزود: دولت جمهوری اسلامی باید در خصوص این موضوع عکس‌العمل نشان دهد و ما طرح‌ها و برنامه‌هایی داریم که اجرا خواهیم کرد.
نماینده اصلاح‌طلب مجلس اظهار داشت: مجلس نیز دولت را خواهد خواست و سؤال خواهد کرد که چه اقداماتی را در این باره صورت داده و اگر دولت اقدامات کندی داشته باشد و یا اقداماتی نکرده باشد قطعا مجلس به وظایف نظارتی خود در این خصوص عمل می‌کند.
در مورد رویکرد آمریکا باید منتظر قدم بعدی باشیم و ببینیم که آیا ترامپ از حق وتوی خود استفاده می‌کند
علیرضا رحیمی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به مصوبه کنگره آمریکا در مورد تمدید تحریم‌های ایران اظهار کرد: یکی از نکات مورد توجه رویکرد دولت جدید آمریکا نسبت به برجام و دیگری نگاه بلندمدت به وضعیت توافق برجام است که در مورد رویکرد آمریکا باید منتظر قدم بعدی باشیم و ببینیم که آیا ترامپ از حق وتوی خود استفاده می‌کند یا خیر. در واقع این مصوبه کنگره آزمونی است که رویکرد ترامپ را به چالش می‌کشد و باید ببینیم که رییس‌جمهوری آمریکا مصوبه کنگره را وتو می‌کند یا آن را تایید خواهد کرد.
از سوی دیگر، محمدجواد جمالی نوبندگانی، عضو هیأت رییسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی کشورمان با اشاره به تصویب تمدید قانون تحریم‌ها علیه ایران برای یک دوره ۱۰ ساله دیگر توسط سنای آمریکا گفت: این قانون مربوط به سال ۱۹۹۶ مصوبه مجلس آمریکا است و تصویب مجدد آن کاملا نقض عهد به شمار می‌رود و فکر می‌کنم حاکمیت یعنی دولت و مجلس باید تصمیم مقتضی را در این زمینه بگیرند.
همچنین، حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، عضو دیگر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی تصریح کرد: رأی به تمدید ۱۰ ساله تحریم‌ها علیه ایران در مجلس سنای آمریکا بخشی متأثر از فضای سیاسی است که بعد از روی کار آمدن ترامپ شکل گرفته و بخشی هم اصل این تحریم‌هاست که حتی اوباما هم به دنبال تمدید آن بود و ارتباطی به ۷ قطعنامه تحریمی علیه ایران ندارد.
عضو فراکسیون امید پارلمان با بیان اینکه آمریکا منتظر عواقب نقض برجام باشد، تأکید کرد که مجلس شورای اسلامی عکس‌العمل متقابل خود را نسبت به مصوبه سنای آمریکا در تمدید ۱۰ ساله قانون تحریم‌ها علیه ایران نشان می‌دهد.
سهیلا جلودارزاده نماینده مردم تهران و عضو فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی با اشاره به تصویب قانون تمدید ۱۰ ساله تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران در سنای آمریکا، اظهار داشت: با تصویب این قانون موضوعی که به رجل سیاسی دنیا ثابت می‌شود این است که از ابتدا هم جمهوری اسلامی ایران قصد دشمنی نداشته است، بلکه ابرقدرتی به نام آمریکاست که قبل از انقلاب اسلامی چشم به منابع ایران داشته و در امور داخلی ایران دخالت هم کرده است، این موضوع در اسناد لانه جاسوسی آمریکا و رفتارهای بعدی این کشور وجود داشته است.
عضو فراکسیون امید مجلس با بیان اینکه بدون شک تمدید تحریم‌های داماتو نقض صریح برجام محسوب می‌شود، گفت: مجلس باید برای ارائه آخرین گزارش‌ها وزیر امور خارجه را احضار کند.
محمدعلی وکیلی نماینده مردم تهران و عضو فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار پارلمانی خبرگزاری فارس با اشاره به تصویب قانون تمدید ۱۰ ساله تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران در سنای آمریکا، اظهار داشت: بدون شک تمدید تحریم‌های داماتو نقض صریح برجام محسوب می‌شود.
امیری خامکانی گفت: وزارت امور خارجه باید در شأن جمهوری اسلامی ایران به موضوع تمدید تحریم‌ها علیه کشورمان از سوی آمریکا ورود کند و مجلس نیز در حوزه تقنینی و نظارتی اقداماتی را خواهد داشت.
نماینده مردم زرند و کوه‌بنان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به تمدید ۱۰ ساله قانون تحریم‌ها علیه ایران در مجلس نمایندگان و سنای آمریکا گفت: دولت قطعاً باید در چارچوب برجام این موضوع را بررسی و تصمیم مقتضی را در این باره اتخاذ کند.
