فرایند شناسایی شهدا با کدژنتیک/ تشخیص آسیبهای مولکولی در جانبازان

دکتر محمود تولایی در خصوص آخرین دستاوردهای حوزه ژنتیک برای شناسایی شهدا از طریق DNA  در ایران  گفت: این کاری است که در طول سال به طور مستمر در حال اجراست تا در این راستا مشخصات شهدا تعیین شود. پیکرهای گمنام و فاقد مشخصات به مرکز تحقیقات ژنتیکی نور می آیند و بعد از بررسی آناتومیک و پیکره نگاری، مشخصات شهید تعیین می شود.

وی گفت: از سوی دیگر اطلاعات ژنی خانواده هایی که فرزند مفقود الاثر دارند را نمونه گیری کرده تا پروفایل ژنتیکی آنها نیز مشخص شود.

وی با بیان اینکه اطلاعات ژنی شهدا و خانواده های شهدا وارد یک سیستم نرم افزاری می شود، اظهار داشت: به منظور تطبیق اطلاعات به دست آمده از شهدا با خانواده‌های مفقودین دو بانک اطلاعاتی معلوم متعلق به خانواده‌ها و بانک اطلاعاتی مجهول متعلق به افراد مفقود ایجاد می شود که در نهایت موارد مشابه منجر به شناسایی خواهند شد.

تولایی افزود: تحقیقات در زمینه شناسایی شهدا از سال ۱۳۸۱ تا سال ۱۳۸۵ به صورت پژوهشی آغاز شد. از سال ۱۳۸۵ به صورت حقیقی به استخراج نمونه از شهدا می پرداختیم و از سال ۱۳۹۱ که نرم افزار جستجوی اطلاعات ژنتیکی به منظور کشف تشابه و انطباق بین اطلاعات ژنتیکی روی کار آمد، از این طریق به کار خود ادامه دادیم.

وی با بیان اینکه با این روش تا کنون توانسته ایم بیش از ۱۵۰ شهید را شناسایی کنیم، عنوان کرد: البته ماحصل بررسی های فراوان در جهت شناسایی شهدا و معرفی آنها به خانواده هایشان بیش از هزاران شهید بوده است اما اطلاعات خانوادگی در دست نبوده است. برخی از این خانواده ها در قید حیات نیستند و یا اینکه برخی شهدا قبل از سال ۱۳۸۱ دفن شده اند. همچنین ممکن است برخی از شهدا هنوز در مراحل تفحص برون مرزی باشند.

وی تاکید داشت: به همین دلیل رابطه مستقیمی بین تعداد شهدای شناسایی شده و بانک اطلاعاتی خانواده هایشان وجود ندارد.

تولایی گفت: اکنون ما اعلام آمادگی کرده ایم که در حوادث مختلف و رخدادها، قربانیانی که قابل شناسایی نباشند را شناسایی کنیم.

رئیس مرکز تحقیقات ژنتیکی نور با تاکید بر ضرورت حمایت های مراکز مختلف از مرکز تحقیقات ژنتیکی نور، تصریح کرد: این فعالیت ها نیازمند تجهیزات و امکانات فراوانی است.

وی در ادامه افزود: از این رو نیاز به حمایت هایی از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست جهوری، وزارت بهداشت و درمان و سایر سازمانها از جمله بنیاد شهید داریم که در حال حاضر از حمایت های هیچ کدام برخوردار نیستیم. اگر از حمایت های مالی و تجهیزاتی برخوردار شویم سرعت کارها در حوزه تشخیص و شناسایی شهدا افزایش می یابد.

شناسایی آسیبهای مولکولی در عوارض ریوی جانبازان شیمیایی

تولایی با بیان اینکه مرکز تحقیقاتی ژنتیکی نور در زمینه های مختلفی به تحقیقات می پردازد، افزود: اکنون در حال انجام تحقیقاتی در عرصه شناسایی آسیب های مولکولی در عوارض ریوی جانبازان هستیم. هنوز این موضوع در حد تحقیق است و تعدادی طرح و پایان نامه تحصیلات تکمیلی را در این خصوص طراحی کرده ایم.

تولایی گفت: در این زمینه بر روی ژن های مختلفی تحقیق کردیم ولی در مجموع این مطالعات ژنتیکی زمان بر است و به تجهیزات گران قیمتی نیاز دارد.

وی با بیان اینکه این طرح در حوزه فناوری نوین و بیوتکنولوژی است، عنوان کرد: امیدواریم که معاونت علمی و فناوری، وزارت بهداشت و درمان احساس تکلیف کنند تا به سرعت این کار تحقیقاتی افزوده شود. ما درخواست تامین اعتبار منابع را جهت به نتیجه رساندن تحقیقات داشته ایم ولی هنوز این موضوع نتیجه بخش نبوده است.

رئیس انجمن ژنتیک ایران بیان کرد: تا آنجا که اطلاع دارم، مرکز تحقیقات ژنتیکی نور، تنها مرکزی  است که بر روی بحث ژنتیک جانبازان شیمیایی به صورت منسجم فعالیت هایی انجام می دهد و مابقی مراکز در حد پایان نامه ای و دانشجویی مطالعه دارند.