علل تحمیل جنگ
صدام گمان مىکرد که با یک مملکت آشفته که منزوى شده است و همه دولتها پشت به او کردهاند یا او را در فشار اقتصادى گذاشتهاند طرف شده است و ما نه قواى نظامى داریم و نه انتظامى داریم و نه ساز و برگ جهاد و جنگ.او همچو گمان کرد و گمانمىکرد با چند ساعت تهران را هم فتح خواهد کرد.او غافل از خدا بود. (۱)
دولت جابر صدام و بعث ناگهان بدون هیچ مقدمه حمله کرده است به ایران از طرف دریا و از طرف هوا، از طرف زمین و بدون اینکه دولت متوجه بشود بعضى از بلاد ایران را غصب کرده است و بعضى از سرزمینها.آن روزى که مطلع شد ایران، جلویش را گرفت و بحمد الله به قدرى صدمه بر او وارد کرده است و بر جنود او وارد کرده است که برگرداندن به اصل اول محتاج به سالهاى طولانى است و این هجوم ناجوانمردانه، کشور عراق را به تباهى کشاند و مىکشاند و سرمایههایى که باید صرف بشود در راه ترویج اسلام، اینها را صرف کردهاند در راه جنگ .ما بادى به جنگ نبودیم و نیستیم، لکن اگر تعدى بکند دهان او را خرد مىکنیم.ابتدا از آنها بوده است و لهذا در مملکت ما این واقعه واقع شده است، اگر ما بادى بودیم، خوب بود اول ما رفته باشیم یکى از دهات آنجا را گرفته باشیم و آنها آمده باشند و ما را عقب زده باشند. (۲)
از اول هم که [صدام] وارد این هجوم شد، بازیش دادند و بزرگ منشى خودش به اصطلاح و بلند بینى خودش به اصطلاح و آن حب شیطانى نفسانى خودش هم بود.آمریکا هم بازیش داد که ایران دیگر چیزى ندارد، خوب ارتشش که از بین رفت و پاسدارها هم که چیزى نیستند و دیگر مردم هم که اصلا کارى به این حرفها ندارند، تو بیا برو ایران را بگیر، نفت ایران مال تو، وقتى شد، چه خواهى کرد، چه خواهى شد، منطقه را تو بگیر، همه منطقه مال تو، یک همچو حرفهائى زدند و کلاه سرش گذاشتند، این بدبخت هم از آنها گول خورد و حمله کرد به ایران و هیچ یک از اینها ایران را نمىشناختند، یعنى ایران را خیال مىکردند مثل زمان سابق است. (۳)
هویت دفاعى ایران در جنگ تحمیلى
جنگ ما دفاع است هجوم نیست و جنگ دفاعى از تکلیفهاى شرعى و وجدانى و نفسانى همه است . (۴) و ما ایستادهایم در مقابل دفاع از کشور خودمان و دفاع از اسلام عزیز در مقابل هر مهاجم .مهاجم مىخواهد ابر قدرت باشد، مىخواهد قدرت کم، فرقى در نظر ما نیست.ما واجب است برایمان دفاع کنیم از نوامیس اسلام و نوامیس خودمان و دفاع کنیم از کشور اسلامى خودمان و تا مادامى که در حال دفاع هستیم، با هر قدرتى که بخواهد هجمه بکند بر ما، مقابله مىکنیم و هیچ هراس نداریم. (۵)
تکلیف ما این است که از اسلام صیانت کنیم و حفظ کنیم اسلام را، کشته بشویم تکلیف را عمل کردیم، بکشیم هم تکلیف را عمل کردیم.این همان منطقى است که ما در اول هم که با این رژیم فاسد پهلوى مخالفت مىکردیم منطق ما همین بود منطق این نبود که ما حتما باید پیش ببریم، منطق این بود که براى اسلام مشکلات پیدا شده است، احکام اسلام دارد از بین مىرود، مظاهر اسلام دارد از بین مىرود و ما مکلفیم که به واسطه قدرتى که هر چه قدرت داریم مکلفیم که با آنها مقابله کنیم، کشته هم بشویم اهمیتى ندارد.بکشیم هم که انشاء الله موفق خواهیم شد به جنت و به بهشت انشاء الله.شما هیچ وقت از هیچ چیز هراس نداشته باشید .شما براى حفظ اسلام دارید جنگ مىکنید و او براى نابودى اسلام.الان اسلام به تمامه در مقابل کفر واقع شده است و شما باید از اسلام پایدارى کنید و حمایت کنید و دفاع کنید .دفاع یک امر واجبى است بر همه کس، بر هر کس که هر مقدار قدرت دارد باید دفاع بکند از اسلام. (۶)
ما هیچ وقت سر دعوا با کسى نداشتیم، ما براى حفظ اسلامدفاع باید بکنیم، براى حفظ مملکت اسلامى دفاع باید بکنیم.او حمله کرده است و آمده است و شهرهاى ما را گرفته است و خرابکارى دارد مىکند، بر همه ما واجب است که این شر را از سر مسلمانها دفع کنیم.ما وارد کشور آنها نشدیم که ما مجرم باشیم، آنها مجرمند که وارد شدند، یک کسى، دزدى مىآید منزل یک کسى، اگر این دزد را دفعش کنند، دزد تقصیر کار است یا آن که دفع کرده؟ صاحبخانه که تقصیر ندارد، دزد آمده این هم باید دفعش کند.حتى اگر به کشتن او هم منجر بشود باید دفعش بکند، مجرم اوست.اینهائى که در سرحدات ـ ولو فرض بکنید که ـ اینهائى که به سرحدات حمله مىکنند به ما، ولو فرض کنید که مسلمان هستند، لکن چون حمله کردند دفاع واجب است و کشتن آنها تا دفعشان واجب است.نه اینکه ما سر جنگى داریم، ما مىخواهیم عالم در صلح باشد.ما مىخواهیم همه مردم، همه مسلمین و غیر مسلمین همه در صلح و صفا باشند، لکن معنایش این نیست که اگر یک کسى بخواهد بریزد در منزل یک کسى و تعدى کند، ما بگوئیم که سر صلح داشته باشید و تن بدهید به ظلم.نه، همانطورى که ظلم حرام است، انظلام و تن دادن به ظلم هم حرام است .دفاع از ناموس مسلمین و جان مسلمین و مال مسلمین و کشور مسلمین یکى از واجبات است.ما داریم به این واجب عمل مىکنیم، کشور ما دارد به این واجب عمل مىکند.
ما میل داریم همه صلح و صفا باشد.همه عالم در صلح و صفا باشند.ما اگر قدرت داشتیم، اصلا باروت را از بین مىبردیم و قواى منفجره را از بین مىبردیم که اقلا خالى بشود از این جنایتها.ما نمىخواهیم با کسى دعوا بکنیم، نه.با عراق دعوا داریم و نه با فرض کنید جاهاى دیگر دعوائى ما نداریم، آنها دعوا دارند، وقتى دعوا دارند تو دهنى مىخورند و خوردند، حالا هم از هر جائى هم همچو چیزى پیدا بشود همین مردمند و همین پاسداران هستند و همین ارتش است و همین جوانهاى زن و مرد ما، از هر جا تعدى بشود تو دهنى مىخورند .ما که اسلام را خواستیم و مىخواهیم، اسلام اجازه نمىدهد که ما تعدى کنیم به یک کشورى، لکن فرموده است که اگر به شما تعدى کردند، بزنید تو دهنشان، اگر یک دستهاى از مسلمین را، در جنگهاى سابق این هست، اگر یک دستهاى از مسلمین را کفار سپر قرار دادند، فرض کنید که عراق فاسد یک دستهاى از مسلمین بیگناه را سپر قرار داد و پشت آنها ایستاد که بریزد ایران را بگیرد، بر ما واجب است که مسلمان و غیر مسلمانش را بکشیم.مسلمانها شهید هستند و به بهشت مىروند و کافرهایش کافرند و به جهنم، دفاع واجب است. (۷)
امروز که ما باز براى دفاع از کشور خودمان و دفاع از ملت مظلوم خودمان وارد شدیم در عراق، براى اینکه نگذاریم هر روز آبادان و اهواز و آنجاها مورد حمله آنها واقع بشود و مورد توپهاى دور برد آنها و موشکهاى آنها باشد و مىخواهیم اینها را به حدى برسانیم که نتوانند این کار را بکنند و این یک دفاعى است که ما مىکنیم باز تمام مطبوعات و تمام رادیوها یا محکوم مىکنند ما را و یا فریاد مىزنند که براى منطقه خطر است.تحریک مىکنند کشورهاى منطقه را.وارد شدن ما در عراق نه براى این بوده است که ما عراق را مىخواهیم تصاحب کنیم یا بصره را، ما وطنمان بصره و شام نیست ما وطنمان اسلام است ما تابع احکام اسلام هستیم.اسلام به ما اجازه نمىدهد که یک کشور مسلمى را ما تحت سلطه قرار بدهیم و ما نخواهیم هیچ وقت، توجه به این نخواهیم پیدا کرد. (۸) اینها با کمک رادیوهاى بیگانه تبلیغ مىکنند که ایران مىخواهد کشورهاى خلیج فارس را بگیرد ما همانگونه که مکرر گفتهایم، شارع مقدس به ما اجازه چنین کارى را نمىدهد، اما اینکه مسلمین از مال و نوامیس خود دفاع کنند، این را هم خدا و هم عقل و هم شرع اجازه مىدهد، ما ملت مظلومى هستیم، و از شما مىخواهیم در مسائل مربوط به ما تحقیق کنید. (۹) آنچه که معلوم است و شما همه مىدانید ما امروز در حال دفاع هستیم گو که تبلیغات خارجى بر ضد ما هر چه باشد لکن شما مىدانید که الان بعضى از شهرهاى ما و بعضى از زمینهاى ما در دست دشمن است و شهرهاى مرزى ما هر روز در زیر توپهاى دوربرد و موشکهاى دشمن است ـ و ما ـ و بر همه ما واجب است که دفاع کنیم از کشور خودمان، و دفاع این است که ما دشمن را تا آنجا برسانیم و برانیم که نتواند با موشکهاى خودش شهرهاى ما را بکوبد، رفتن در خاک عراق نه هجمه به عراق است، دفاع از اسلام و کشور اسلامى است.نظیر اینکه اگر یک کسى در خارج منزل شما بایستد از داخل خانه خودش سنگ پرانى کند و موجب خسارت جانى و مالى بشود، اگر شما وارد بشوید در منزل او، شما هجمه نکردید به او، شما مىخواهید دفاع کنید از خودتان.ما هیچ وقت بناى هجوم به یک کشورى نداریم.ما بناى دفاع داریم از یک متعدى و از یک هجمهگر و از یک خدانشناس که در خارج، وقتى نتواند در داخل وارد بشود و کارى بکند، به توپهاى دوربردشان و موشکها از خارج، از جاهاى دور مىاندازد و کشور ما را ویران مىکند و عزیزان ما را مىکشد.ما در حال دفاع هستیم گو که این تبلیغات خارجى مىگویند که نه شما وارد شدید در کشور دیگرى، از اول جنگ تا حالا که آنها وارد بودند صحبتى نبود، حرفى نبود، اشکالى نبود، نه در سازمانها و نه در رسانههاى گروهى.امروز که ما براى دفاع خودمان مىخواهیم این را تا جایى ببریم که نتواند به ما خسارت وارد کند، ما هجوم کردیم به عراق! طبع آنهایى که تبلیغ بر ضد اسلام مىکنند همین است.بنابراین ما چون مدافع هستیم بر همه ما یک امر واجب است منتها هر کسى دفاع را به یک نحوى باید بکند. (۱۰)
بسیج عمومى و پشتیبانى مردمى
ارتش ما و قواى مسلح ما و پاسدارهاى ما و همه اینها پشتوانهشان همه ملت هست.الان شما مىبینید سر تا سر مملکت ما در حالجنگند، دخترهاى توى خانههایشان هم در حال جنگند، براى جنگىها دارند کار مىکنند.یک همچو مملکتى که ارتشش با ملتش یک است، رؤسایش با دیگران برادرند، اینها همه خدمتگزار هستند نسبت به ملتشان، ملتشان از آنها پشتیبانى مىکند، یک همچو ملتى از چى مىترسد، و شما مطمئن باشید. (۱۱)
من با جرأت مدعى هستم که ملت ایران و توده میلیونى آن در عصر حاضر بهتر از ملت حجاز در عهد رسول الله صلى الله علیه و آله و کوفه و عراق در عهد امیر المؤمنین و حسین بن على صلوات الله و سلامه علیهما مىباشند.آن حجاز که در عهد رسول الله صلى الله علیه و آله مسلمانان نیز اطاعت از ایشان نمىکردند و با بهانههائى بجبهه نمیرفتند که خداوند تعالى در سوره توبه با آیاتى آنها را توبیخ فرموده و وعده عذاب داده است.و آنقدر بایشان دروغ بستند که بحسب نقل در منبر بآنان نفرین فرمودند و آن اهل عراق و کوفه که بامیر المؤمنین آنقدر بدرفتارى کردند و از اطاعتش سرباز زدند که شکایات آن حضرت از آنان در کتب نقل و تاریخ معروف است، و آن مسلمانان عراق و کوفه که با سید الشهداء علیه السلام آن شد که شد و آنان که در شهادت دست آلوده نکردند یا گریختند از معرکه و یا نشستند تا آن جنایت تاریخ واقع شد.اما امروز مىبینیم که ملت ایران از قواى مسلح نظامى و انتظامى و سپاه و بسیج تا قواى مردمى از عشایر و داوطلبان و از قواى در جبههها و مردم پشت جبههها با کمال شوق و اشتیاق چه فداکاریها مىکنند و چه حماسهها مىآفرینند.و مىبینیم که مردم محترم سراسر کشور چه کمکهاى ارزنده میکنند.و مىبینیم که بازماندگان شهدا و آسیب دیدگان جنگ و متعلقان آنان با چهرههاى حماسه آفرین و گفتار و کردارى مشتاقانه و اطمینان بخش با ما و شما روبرو مىشوند و اینها همه از عشق و علاقه و ایمان سرشار آنان است.بخداوند متعال و اسلام و حیات جاویدان.در صورتیکه نه در محضر مبارک رسول اکرم صلى الله علیه و آله و سلم هستند و نه در محضر امام معصوم صلوات الله علیه.و انگیزه آنان ایمان و اطمینان بهغیب است.و این رمز موفقیت و پیروزى در ابعاد مختلف است و اسلام باید افتخار کند که چنین فرزندانى تربیت نموده و ما همه مفتخریم که در چنین عصرى و در پیشگاه چنین ملتى میباشیم. (۱۲)
در کجاى دنیا شما سراغ دارید یک همچو مطلبى، یک همچو پشتیبانى مردم از حکومت، از ارتش، سراغ نداریم ما جائى در این، نظیر نداشته است این، در تاریخ هم نمىتوانید پیدا بکنید از بچههاى کوچکى که ده تومان دارند مىدهند به، براى ارتشى که آنجا، قواى مسلحهاى که آنجا کار مىکنند با آن پیرزن هشتاد سالهاى که چند تا تخم مرغ دارد، این ارزش دارد، ارزش اینها زیاد است اما باید حفظ کنیم این ارزش را.پیروزى مملکت ما براى همین ارزشهاست . (۱۳)
ما مفتخریم که بانوان و زنان پیر و جوان و خرد و کلان در صحنههاى فرهنگى و اقتصادى و نظامى حاضر و همدوش مردان یا بهتر از آنان در راه تعالى اسلام و مقاصد قرآن کریم فعالیت دارند.و آنانکه توان جنگ دارند در آموزش نظامى که براى دفاع از اسلام و کشور اسلامى از واجبات مهم است شرکت و از محرومیتهایى که توطئه دشمنان و ناآشنایى دوستان از احکام اسلام و قرآن بر آنها بلکه بر اسلام و مسلمانان تحمیل نمودند، شجاعانه و متعهدانه خود را رهانده و از قید خرافاتى که دشمنان براى منافع خود بدست نادانان و بعضى آخوندهاى بىاطلاع از مصالح مسلمین بوجود آورده بودند، خارج نمودهاند.و آنانکه توان جنگ ندارند در خدمت پشت جبهه بنحو ارزشمندى که دل ملت را از شوق و شعف بلرزه در مىآورد و دل دشمنان و جاهلان بدتر از دشمنان را از خشم و غضب مىلرزاند، اشتغال دارند. (۱۴)
خود مردم بحمد الله حاضر هستند و ما باید از آنها تشکر کنیم وانصافا ما رهین منت این تودههاى بزرگوارى هستیم که همه چیزشان را مىدهند و چیزى هم نمىخواهند، از آن پیرزنها که آن چیزى که در طول عمرشان تهیه کردند، حالا مىآیند براى اسلام مىدهند تا آن اشخاصى که قلکشان را مىشکنند و پولش را مىآورند براى اسلام مىدهند، من نمىتوانم توصیف کنم از این ملت و نمىتوانم تجلیل کنم، اما واگذار مىکنیم تا خداى تبارک و تعالى به آنها عنایت خاص خودش را اعطاء بفرماید. (۱۵)
برکات جنگ تحمیلى
جنگ یک مسألهاى بود که انسان خیال مىکرد که یک هائلهاى است براى ما و یک مسألهاى است بسیار مهم لکن معلوم شد که منافعش بیشتر از ضررهایش بود، آن انسجامى که در اثر جنگ، بین همه قشرها پیدا شد و آن معناى روحانى و معنوىاى که در خود سربازان عزیز از ارتش و ژاندارمرى و سپاه پاسداران به نمایش گذاشته شد و آن روح تعاونى که در همه ملت از زن و مرد در سرتاسر کشور تحقق پیدا کرد، به دنیا فهماند که این مسألهاى که در ایران است با همه مسائل جداست.اینجا از باب اینکه اصل نهضت را خود ملت کرد و به ثمر رساندنش هم به دست خود ملت شد، چیزهائى که بر ضد این نهضت و بر ضد این انقلاب است، باز به دست خود ملت از سر راه برداشته مىشود و انشاء الله این هم به زودى حل خواهد شد. (۱۶)
جنگ در عین حال که ناگوار بود و شهرهاى ما را خراب کرد، ولى برکاتى داشت که اسلام به دنیا معرفى شد و اینکه چه اشخاصى و قدرتهایى در مقابل اسلام ایستادند و چه کسانى از اسلام مىترسند و چه قدرتهایى علیه اسلام قیام کردند، همه اینها در جنگ معلوم شد.ابر قدرتها نه شخص صدام را مىخواهند نگه دارند و نه ما رامىخواهند بکوبند، بلکه آنها از اسلام مىترسند و اسلام را مىخواهند بکوبند.از این جهت با ما مخالفند و از او طرفدارى مىکنند، آنها مىدانند که مردم کشورهاى اسلامى در مقابلشان مىایستند و همچنین است مردم کشورهاى غیر اسلامى که متوجه ما هستند، مثل سیاهپوستان. (۱۷)
هر روز ما در جنگ برکتى داشتهایم که در همه صحنهها از آن بهره جستهایم.ما انقلابمان را در جنگ به جهان صادر نمودهایم، ما مظلومیت خویش و ستم متجاوزان را در جنگ ثابت نمودهایم، ما در جنگ پرده از چهره تزویر جهانخواران کنار زدیم، ما در جنگ دوستان و دشمنانمان را شناختهایم، ما در جنگ به این نتیجه رسیدهایم، که باید روى پاى خودمان بایستیم، ما در جنگ ابهت دو ابر قدرت شرق و غرب را شکستیم، ما در جنگ ریشههاى انقلاب پربار اسلامىمان را محکم کردیم، ما در جنگ حس برادرى و وطن دوستى را در نهاد یکایک مردمان بارور کردیم، ما در جنگ به مردم جهان و خصوصا مردم منطقه نشان دادیم که علیه تمامى قدرتها و ابرقدرتها سالیان سال مىتوان مبارزه کرد، جنگ ما کمک به فتح افغانستان را به دنبال داشت، جنگ ما فتح فلسطین را به دنبال خواهد داشت، جنگ ما موجب شد که تمامى سردمداران نظامهاى فاسد در مقابل اسلام احساس ذلت کنند، جنگ ما بیدارى پاکستان و هندوستان را به دنبال داشت، تنها در جنگ بود که صنایع نظامى ما از رشد آن چنانى برخوردار شد و از همه اینها مهمتر استمرار روح اسلام انقلابى در پرتو جنگ تحقق یافت.
همه اینها از برکت خونهاى پاک شهداى عزیز هشت سال نبرد بود، همه اینها از تلاش مادران و پدران و مردم عزیز ایران در ده سال مبارزه با آمریکا و غرب و شوروى و شرق نشأت گرفت . (۱۸)
یکى از برکات این جنگ تحمیلى براى ملت ما همین معناست که ما سربازانمان و جوانان و دانشجویان افسرى ما در دانشکدهافسرى، علاوه بر تحصیل دورههاى دانشکده، عملا در جبههها حاضر مىشوند و تعلیمات عملى مىبینند و در علوم عملى، این میزان است نه خواندن، خواندن مقدمه عمل است و شما امروز در میدانها عمل را هم یاد مىگیرید. (۱۹)
یکى از امور که باز خیر بود براى ما اینکه دولت عراق فهمید که با کى طرف است، اینها دائما هى پیش خودشان مىگفتند که ما اگر ـ همچو خیالات مىبافتند که اگر ما ـ حمله به ایران بکنیم، در همان حمله اول دیگر کار تمام است و ما مىرویم براى مرکز ایران و همه جا، حالا فهمیدند که نه، مسأله اینطور نیست. (۲۰)
مهم این است که امروز همه، همه چیز را بر روى ما بستهاند و این خود، نعمتى براى ما بوده است.وقتى همه درها بسته شد و فکرها باز، مىبینید که فعالیت ما آغاز شد و همه جا کانون فعالیت است.مردم همچنان در کنار دولت ایستادهاند و هیچ گاه دولت را تنها نگذاشتهاند و مىبینید قریب دو سال است که جنگ را به خوبى به پیش مىبرند. (۲۱)
بدانید مادام که در احتیاجات صنایع پیشرفته، دست خود را پیش دیگران دراز کنید و بدریوزگى عمر را بگذرانید قدرت ابتکار و پیشرفت در اختراعات در شما شکوفا نخواهد شد و بخوبى و عینیت دیدید که در این مدت کوتاه پس از تحریم اقتصادى همانها که از ساختن هر چیز خود را عاجز مىدیدند و از راه انداختن کارخانهها آنان را مأیوس مینمودند افکار خود را بکار بستند و بسیارى از احتیاجات ارتش و کارخانهها را خود رفع نمودند، و این جنگ و تحریم اقتصادى و اخراج کارشناسان خارجى، تحفهاى الهى بود که ما از آن غافل بودیم، اکنون اگر دولت و ارتش کالاهاى جهانخواران را خود تحریم کنند و به کوشش و سعى در راه ابتکار بیفزایند امید است که کشور خودکفا شود و از دریوزگى از دشمن نجات یابد. (۲۲)
دیدیم که بسیارى از کارخانهها و وسایل پیشرفته مثل هواپیماها و دیگر چیزها که گمان نمىرفت متخصصین ایران قادر براه انداختن کارخانهها و امثال آن باشند و همه دستها را بسوى غرب و یا شرق دراز کرده بودیم که متخصصین آنان اینها را براه اندازند، در اثر محاصره اقتصادى و جنگ تحمیلى خود جوانان عزیز ما قطعات محل احتیاج را ساخته و با قیمتهاى ارزانتر عرضه کرده و رفع احتیاج نمودند و ثابت کردند که اگر بخواهیم مىتوانیم. (۲۳)
این جنگ پیش آمد و یک سال و نیم تقریبا طول کشیده است (۲۴) و ثمرات بزرگى براى ما داشته است که اول غافل بودیم و کم کم متوجه شدیم.یکى از ثمرات بزرگ این، این تحرک بىسابقه است که در جوانهاى ما در جبههها و پشت جبههها این تحرک بزرگ حاصل شده است.و کانه از آن رخوت و سستى که براى اشخاصى است که نشستهاند و کارهاى معمولى را مىکنند این رخوت و سستى از بین رفته است و جاى خودش را به فعالیت و تحرک داده است که امروز ارتش ما، سپاهیان ما، بسیج ما، و عشایر ما و ملت ما، چه در جبهه و چه در خارج جبهه فعالند و متحرک و در مقابل همه ناگوارىها، ایستادهاند و جنگ را براى خودشان گوارا مىدانند. (۲۵)
پىنوشتها:
۱ ـ بیانات امام خمینى در جمع سفراى کشورهاى اسلامى صحیفه نور جلد ۱۳ ـ ص ۱۲۴ ـ تاریخ : ۲۸/۷/ ۵۹
2 ـ بیانات امام خمینى در دیدار با جمعى از حجاج پاکستانى صحیفه نور جلد ۱۳ ـ ص ۱۶۵ ـ تاریخ: ۱۶/۸/ ۵۹
3 ـ بیانات امام خمینى در دیدار با جمعى از اعضاى نیروى هوائى صحیفه نور جلد ۱۷ ـ ص ۱۸۶ ـ تاریخ: ۱۹/۱۱/ ۶۱
4 ـ بیانات امام خمینى در دیدار با گروهى از دانشجویان دانشکده افسرى صحیفه نور جلد ۱۵ ـ ص ۲۴۰ ـ تاریخ: ۱۱/۹/ ۶۰
5 ـ بیانات امام خمینى در دیدار با وزیر کشور و اعضاى کمیته انقلاب اسلامى صحیفه نور جلد ۱۷ ـ ص ۲۳۱ ـ تاریخ: ۲۱/۱/ ۶۲
6 ـ بیانات امام خمینى در جمع مردم مرزنشین صحیفه نور جلد ۱۳ ـ ص ۱۰۹ ـ تاریخ: ۸/۷/ ۵۹
7 ـ بیانات امام خمینى در دیدار با گروهى از فرماندهان سپاه صحیفه نور جلد ۱۵ ـ ص ۱۰۲ ـ تاریخ: ۲۷/۵/ ۶۰
8 ـ بیانات امام خمینى در دیدار با جمعى از اقشار مختلف مردم خراسان صحیفه نور جلد ۱۶ ـ ص ۲۳۴ ـ ۲۳۳ ـ تاریخ: ۳/۵/ ۶۱
9 ـ بیانات امام خمینى در جمع رهبران مذهبى بنگلادش صحیفه نور جلد ۱۷ ـ ص ۱۴ ـ تاریخ : ۱۷/۶/ ۶۱
10 ـ بیانات امام خمینى در دیدار با وزیر کشور و جمعى از اعضاى کمیته انقلاب اسلامى صحیفه نور جلد ۱۷ ـ ص ۲۳۱ ـ ۲۳۰ ـ تاریخ: ۲۱/۱/ ۶۲
11 ـ بیانات امام خمینى در جمع دانشجویان پیرو خط امام صحیفه نور جلد ۱۳ ـ ص ۱۴۵ ـ تاریخ : ۱۲/۸/ ۵۹
12 ـ وصیتنام سیاسى ـ الهى حضرت امام (س) صحیفه نور جلد ۲۱ ـ ص ۱۸۰ ۱۸۱ ـ تاریخ تحریر : ۲۶/۱۱/۶۱ تاریخ قرائت: ۱۵/۳/ ۶۸
13 ـ بیانات امام خمینى در دیدار با استانداران سراسر کشور صحیفه نور جلد ۱۳ ـ ص ۱۹۲ ـ تاریخ: ۱۵/۹/ ۵۹
14 ـ وصیتنام سیاسى ـ الهى حضرت امام (س) صحیفه نور جلد ۲۱ ـ ص ۱۷۲ ـ تاریخ تحریر: ۲۶/۱۱/۶۱ تاریخ قرائت: ۱۵/۳/ ۶۸
15 ـ بیانات امام خمینى در دیدار با روحانیون صحیفه نور جلد ۱۷ ـ ص ۶۴ ـ تاریخ: ۲۵/۷/ ۶۱
16 ـ بیانات امام خمینى در دیدار با اقشار مختلف مردم صحیفه نور جلد ۱۶ ـ ص ۱۹ ـ ۱۸ ـ تاریخ: ۱۴/۱۱/ ۶۰
17 ـ بیانات امام خمینى در دیدار با مسئولین ستاد تبلیغات جنگ صحیفه نور جلد ۱۸ ـ ص ۱۱۱ ۱۱۲ ـ تاریخ: ۲۸/۶/ ۶۲
18 ـ پیام امام خمینى به روحانیون در مورد استراتژى آینده نظام صحیفه نور جلد ۲۱ ـ ص ۹۴ ـ تاریخ: ۱۳/۱۲/ ۶۷
19 ـ بیانات امام خمینى در جمع گروهى از دانشجویان دانشکده افسرى صحیفه نور جلد ۱۷ ـ ص ۴۶ ـ تاریخ: ۱۱/۷/ ۶۱
20 ـ بیانات امام خمینى در جمع مردم مرزنشین صحیفه نور جلد ۱۳ ـ ص ۱۰۷ ـ تاریخ: ۸/۷/ ۵۹
21 ـ بیانات امام خمینى در دیدار با اعضاى ستاد بسیج اقتصادى صحیفه نور جلد ۱۶ ـ ص ۱۶۲ ـ تاریخ: ۸/۳/ ۶۱
22 ـ وصیتنام سیاسى ـ الهى حضرت امام (س) صحیفه نور جلد ۲۱ ـ ص ۱۹۴ ـ تاریخ تحریر: ۲۶/۱۱/۶۱ تاریخ قرائت: ۱۵/۳/ ۶۸
23 ـ در زمان سخنرانى ۵/۱ سال از شروع جنگ گذشته بوده است.
24 ـ بیانات امام خمینى در دیدار با گروهى از دانشجویان دانشکده افسرى صحیفه نور جلد ۱۵ ـ ص ۲۴۰ ـ تاریخ: ۱۱/۹/ ۶۰
منبع:کتاب آیین انقلاب اسلامی
