یکی از دستاوردهای ارتباط با خداوند کسب آرامش روانی است. ارتباط انسان با خداوند به دو طریق صورت می‌گیرد: یکی از راه شناخت، باور و اعتقادات و دیگری از طریق رفتار (به خصوص رفتارهای دینی و عبادی).
می‌توان گفت که دست‌کم[۱] دو نظام اساسی بر وجود انسان حاکم است به‌طوری که این دو، اساس و زیربنای شخصیت انسان را در گذر زمان می‌سازند. به سخن دیگر، مجموعه‌ی این دو نظام یکپارچه، جامع و پویا محرّک شخصیت انسان هستند. بنابراین، هرچه این نظام قوی‌تر، منسجم‌تر و رشدیافته‌تر باشد، انسان بهتر، سریع‌تر و آسان‌تر می‌تواند به سوی خدا اوج گرفته[۲] و راه‌های نیل به سلامت و آرامش را طی کند[۳] و در نهایت در دارالسلام الهی استقرار یابد.[۴] حرکت رو به جلو این نظام یکپارچه در عمل همان ارتباط‌های چند گانه است.
یکی از آثار مهم چنین ارتباطی رسیدن به حالت اطمینان، آرامش، نشاط و امیدواری است.
سازنده‌ترین، مهم‌ترین و مؤثرترین ارتباط، ارتباط با خداوند است؛ چراکه او اصل و منبع سلامت و امنیت است،[۵] و ابتدا و انتهای سلامت نیز اوست.[۶] بنابراین، از آنجا که همه‌ی مراحل و به عبارتی همه‌ی منازل حرکت، از منبع سلامت شروع شده و به قرارگاه نهایی سلامت ختم می‌شود، هر منزل به سهم خود درجه‌ای از سلامت و امنیت را نصیب انسان می‌گرداند. بر همین اساس «شناخت» که اولین منزل حرکت و دارای چند گام اساسی است، آغاز سلامت بوده و درجه‌ای از سلامت را با خود به همراه دارد. بر همین منوال سایر منزل‌ها یعنی اسلام، ایمان، یقین، رضا و … همگی خود سطح بالاتری از سلامت و آرامش را در وجود انسان مستقر می‌سازند. فرد، در هر منزل، با ره‌توشه‌ی سلامت و آرامش به سمت منزل‌های بعدی حرکت کرده و در نهایت به منبع آرامش و قرارگاه امن وارد می‌گردد.
امیر مؤمنان علیه السلام سالک این راه و آغاز و انجام مسیر را چنین توصیف می‌کند: «پوینده‌ی راه خدا ، عقلش را زنده و نفس خویش را کشته است، تا آنجا که جسمش لاغر و خشونت اخلاقش به نرمی گرایید.برقی پر نور برای او درخشید و راه را برای او روشن کرد و از منزلی به منزل دیگر برد تا به منزل سلامت و سرای جاودانه رساند و پاهای او در قرارگاه امن با آرامش تن، استوار شد (این پاداش اوست که) دل را درست به کار گرفت و خدای خویش را راضی کرد».[۷]
امام علی علیه السلام در این کلام، اولین گام پوینده‌ی راه خدا را خروج از غفلت و زنده نگاه‌داشتن عقل و قوه‌ی شناخت و توجه به خود و خودسازی معرفی نموده است و منزل آخر را منزل سلامت و جایگاه امن نامیده است.
پی نوشت:
[۱] بُعد انگیزشی را نیز می‌توان به آن اضافه کرد که فعلاً از محل بحث خارج است.
[۲] «إِلَیْهِ یَصْعَدُ الْکَلِمُ الطَّیِّبُ وَ الْعَمَلُ الصَّالحُ یَرْفَعُهُ» (فاطر، ۱۰).
[۳] «یَهْدِی بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلَمِ» (مائده، ۱۶).
[۴] «لَهُمْ دَارُ السَّلَامِ عِنْدَ رَبِّهِمْ» (انعام، ۱۲۷).
[۵] «هُوَ الْمَلِکُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَیْمِنُ الْعَزِیزُ الْجَبَّارُ الْمُتَکَبِّرُ» (حشر، ۲۳).
[۶] «اللهم انت السلام و منک السلام و بک السلام و الیک یعود السلام» (قمی، مفاتیح الجنان، تعقیبات مشترکه).
[۷] نهج البلاغه، خطبه‌ی ۲۲۰: فی وصف السالک الطریق الی الله: «قد أحیی عقله و أمات نفسه حتی دقّ جلیله و لطف غلیظه و برق له لا معٌ کثیر البرق فأبان له الطریق و سلک به السبیل و تدافعته الأبواب الی باب السلامه و دار الأقامه و تثبت رجلاه بطمأنینه بدنه فی قرار الأمن و الراحه بما استعمل قلبه أرضی ربه».
