اگرچه طرح یک حمله نظامی از سوی امریکا به صورت موقت لغو شده است، این برای مردم سوریه که همچنان باید با مصائب جنگی تحمیل شده از خارج، دست و پنجه نرم کنند، پیروزی محسوب نمی‌شود. همانطور که اوباما اشاره داشته است، سوریه صرفا پله‌ای است در مسیر هدف طولانی مدت و امپریالیستی امریکا: تغییر رژیم در تهران.
به گزارش نبض سحر به نقل از شبکه اطلاع رسانی دانا
در پی افزایش شدید گمانه زنی‌ها مبنی بر حمله با موشک‌های کروز از دریای مدیترانه به اهداف انتخاب شده در سوریه، دولت امریکا و روسیه ناگهان به توافقی دست یافتند که در حال حاضر اقدام نظامی را دست کم به صورت موقت با مانع روبرو کرده است. بر اساس توافق بین جان کری، وزیر امور خارجه امریکا و سرگئی لاوروف، همتای روس وی سوریه باید کنوانسیون منع سلاح‌های شیمیایی را امضا کرده و تسلیحات شیمیایی خود را برای نابودی و انهدام نهایی در اختیار جامعه بین الملل قرار دهد.
توافق ۱۴ سپتامبر تحت عنوان «چارچوبی برای انهدام تسلیحات شیمیایی سوریه» که به عنوان یک «پیروزی برای این کشور» توصیف شد، برنامه‌ای بلندپروازانه را برای نابودی سلاح‌های شیمیایی سوریه به شورای اجرایی سازمان منع سلاح‌های شیمیایی ارائه می‌دهد: تکمیل بازرسی‌های اولیه سازمان منع سلاح‌های شیمیایی از سایت‌های اعلام شده تا ماه نوامبر و سپس نابودی کامل تمام تسلیحات و تجهیزات شیمیایی در نیمه اول سال ۲۰۱۴ میلادی.
دو روز بعد، بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل، در رویدادی نه چندان مهم نتیجه تحقیقات بازرسان اعزام شده این سازمان برای تحقیق در مورد استفاده از سلاح‌های شیمیایی طی حمله ۲۱ آگوست در حومه دمشق را اعلام کرد. وی در اظهاراتی که برای جهان چندان تازگی نداشت و بیشتر مردم از آن آگاه بودند، گفت «در جریان ناآرامی‌های جاری در سوریه، سلاح‌های شیمیایی در مقیاسی نسبتا وسیع در منطقه غوطه دمشق مورد استفاده قرار گرفت.»
این گزارش که تحت نظارت آکه سلستروم، رئیس تیم بازرسان سازمان ملل آماده شد، تایید می‌کند «نمونه‌های محیطی، شیمیایی و دارویی که ما جمع آوری کردیم شواهد روشن و قانع کننده‌ای را ارائه می‌دهد مبنی بر اینکه موشک‌های زمین به زمین حاوی گاز اعصاب سارین در منطقه غوطه دمشق مورد استفاده قرار گرفته است.»
گزارش سازمان ملل با وجود ارائه جزئیات مفصل در مورد مهمات استفاده شده، عامدانه به موضوعی که جهان واقعا بدنبال پی بردن به آن است، اشاره‌ای نمی‌کند: اینکه چه گروهی این حمله وحشتناک را ترتیب داد؟ نیروهای سوریه یا «مخالفان»؟ جالب اینجاست که تیم سازمان ملل که اجازه تعیین مسئول این حمله را نداشت، در زمان انجام تحقیقات خود، «به منظور تضمین امنیت و جابجایی تیم، تسهیل دسترسی به نمونه‌ها و شاهدها برای مصاحبه و نمونه گیری و همچنین کنترل بیماران و جمعیت جهت تمرکز تیم تحقیقاتی روی فعالیت‌های اصلی خود»، «تحت محفاظت نیروهای مخالف» بود.
مهم است بدانیم که بازرسان در منطقه‌ای تحت کنترل شورشیان حضور داشتند و همانطور که در گزارش خود به آن اشاره کرده‌اند «در جریان زمان سپری شده در این مکان‌ها، افرادی آمدند که مهمات مشکوک دیگری در دست داشتند و این امر حاکی از این است که شواهد و مدارک ِ بالقوه، در حال جابجایی و احتمالا دستکاری است.»
یکی از بخش‌های بسیار جالب این گزارش مربوط به شواهد کشف شده درجایی است که با عنوان سایت شماره ۱ معدیمیه مورد اشاره قرار گرفته است. اعضای تیم تحقیقاتی سازمان ملل به این نتیجه رسیدند که مهمات و تسلیحات به کار رفته «یکی از انواع موشک‌های توپخانه‌ای ام۱۴ است که کلاهکی اصلی یا دست ساز داشته است.» یک منبع می‌گوید این موشک از موشک انداز بی‌ام-۱۴ ساخت شوروی پرتاب شده است؛ موشک اندازی که از تسلیحات طالبان در افغانستان بود و به احتمال بسیار زیاد اکنون در دست شبه نظامیان جبهه النصره است.
یک ویدیوی ارسال شده در وبسایت یوتیوب نشان می‌دهد که یک موشک انداز که ظاهرا از نوع بی‌ام-۱۴ است، پشت یک وانت کارگذاری شده و از سوی شبه نظامیان مورد استفاده قرار می‌گیرد. ویدیویی دیگر که در ماه می ۲۰۱۲ منتشر شد، نشان می‌دهد اعضای ارتش به اصطلاح آزاد سوریه تعدادی از موشک‌اندازهای دور برد ارتش سوریه را به یغما برده‌اند؛ شواهدی که با توجه به گزارش سازمان ملل نشان می‌دهد شورشیان از اینگونه تسلیحات در اختیار دارند و از آنها استفاده می‌کنند.
البته، امریکا به نتیجه‌ای کاملا متفاوت در مورد عاملان این حمله شیمیایی رسیده است. با توجه به الفبای سیرلیک روی پوشش یکی از گلوله‌های سالم به جا مانده که حاکی از ساخت مهمات در روسیه است و همچنین به دلیل اتحاد سوریه با اتحاد جماهیر شوروی سابق، مقامات غرب به سرعت نتیجه گرفتند که دمشق عامل این حمله شیمیایی بوده است. سامانتا پاورز، نمایده امریکا در سازمان ملل تاکید دارد که این مدرکی علیه دمشق است و از سوی دیگر ویلیام هیگ، وزیر خارجه انگلیس اظهار داشت، نتایج تحقیقات همسو با اتهامات پیشین منبی بر مسئولیت دولت اسد در این حمله شیمیایی است.
پیشتر، دنیس مک‌دونا رئیس ستاد کاکنان کاخ سفید اذعان کرده بود که دولت امریکا هیچ مدرک «مسلمی» مبنی بر اینکه بشار اسد، رئیس جمهور سوریه عامل حمله شیمیایی اخیر باشد، در اختیار ندارد. ویتالی چرکین، نماینده روسیه در سازمان ملل گفته است، گزارش این سازمان «داده‌ها یا نتایجی قطعی» ارائه نمی‌دهد. در عین حال، شش نفر از اعضای گروه‌های تروریستی جبهه النصره و الشام به دلیل اقدام برای خرید مواد شیمیایی که می‌توانند برای تولید گاز سارین مورد استفاده قرار بگیرند، در ترکیه تحت پیگرد قرار گرفتند.
انهدام سلاح‌های به شدت سمی شیمیایی نیازمند فناوری ویژه، تجربه و مراقبت بیش از اندازه است چرا که میزان بسیار کمی از گاز اعصاب می‌تواند ظرف چند دقیقه یک انسان را از پا در آوَرَد. اساسا دو روش برای انهدام سلاح‌های شیمیایی وجود دارد: یکی سوزاندن با حرارت بالا و دیگری خنثی سازی با دمای پایین.
امریکا و روسیه اصلی‌ترین کشورهای دارنده این فناوری هستند و این فناوری برای انهدام تسلیحات شیمیایی در اختیار دیگر کشورهای عضو کنوانسیون سلاح‌های شیمیایی قرار داده می‌شود. همچنین، زمان اختصاص داده شده به سوریه برای از بین بردن تسلیحات شیمیایی‌اش بسیار کمتر از آن چیزی است که کنوانسیون سلاح‌های شیمیایی برای از بین بردن سلاح‌های شیمیایی نوع اول مانند گاز وی‌اکس و سارین تجویز شده است؛ بر اساس کنوانسیون سلاح‌های شیمیایی، امحاء سلاح‌های مذکور باید ظرف دو سال آغاز شده و ظرف ۱۰ سال به پایان برسد. و از سوی دیگر به نظر می‌رسد بین مقامات توافقی صورت گرفته مبنی بر اینکه تنها روسیه قادر به انجام وظیفه خطیر نابود کردن سلاح‌های شیمیایی سوریه است.
چنین چیزی این ذهنیت را به وجود می‌آورد که شاید چارچوب مورد توافق روسیه و امریکا، جدول زمانی غیر ممکنی را به سوریه برای انهدام سلاح‌های شیمیایی این کشور ارائه می‌دهد. از هم اکنون بحث و گفت‌وگو در مورد اینکه آیا قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل به فصل هفتم منشور این سازمان برای اقدام نظامی استناد می‌کند یا نه، آغاز شده است؛ لاوروف وزیر خارجه روسیه تاکید دارد که این قطعنامه به فصل هفتم استناد نخواهد کرد و در مقابل جان کری، همتای امریکایی وی تاکید دارد که فصل هفتم در قطعنامه بعدی شورای امنیت مورد اشاره قرار خواهد گرفت.
اساسا، اصل ۳۹ فصل هفتم منشور سازمان ملل می‌گوید، بر عهده شورای امنیت است که «تصمیم بگیرد برای حفظ و احیا صلح و امنیت بین الملل چه اقداماتی بر اساس اصول ۴۱ و ۴۲ باید صورت بگیرد.» اصل ۴۱ شامل اقداماتی غیر نظامی می‌شود و اصل ۴۲ به استفاده از نیروهای هوایی، دریایی و زمینی برای حفظ و احیای صلح و امنیت بین الملل در صورت لزوم اشاره دارد.
بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل در مورد حمله شیمیایی، گلایه وارانه گفت: «این از زمان حمله شیمیایی رژیم صدام حسین به حلبچه در سال ۱۹۸۸، مهمترین مورد تایید شده استفاده از سلاح‌های شیمیایی علیه غیرنظامیان است.» و دقیقا همانطور که امریکا استفاده از سلاح‌های شیمیایی در عراق را تسهیل کرد، به نظر می‌رسد در حال انجام این کار در سوریه نیز هست.
اوباما، رئیس جمهور امریکا برای بخش‌های ۴۰ و ۴۰ای قانون کنترل صادرات سلاح که ارسال مهمات و پروانه به کشورهای حامی تروریسم را ممنوع می‌کند، یک مورد معافیت را در نظر گرفت که به موجب آن می‌توان برای شورشیان حاضر در سوریه کمک‌های مربوط به تسلیحات شیمیایی صادر کرد. همچنین امریکا، انگلیس و فرانسه توافق کردند که کمک‌های خود را به شورشیان تحت حمایت خارج افزایش داده، فشارها علیه سوریه برای تبعیت از توافق بر سر سلاح‌های شیمیایی این کشور را تشدید کرده و همچنین به تلاش برای برکناری بشار اسد ادامه دهند.
برای دیدن نمایی وسیع‌تر از وضعیت جاری در سوریه، نباید فراموش کنیم که امریکا همچنان نظم جهانی را تعیین کرده و از این طریق کشورهای جهان را به سه گروه «شرکا»، «رژیم‌های وابسته» و کشورهای «سرکش» تقسیم می‌کند. شرکا شامل قدرت‌های اقتصادی بزرگ مانند روسیه و چین و همچنین کشورهای استعمارگر مانند انگلیس و فرانسه می‌شوند. دولت‌های وابسته مانند عربستان سعودی، بحرین و مصر همان کاری را انجام می‌دهند که واشنگتن به آنها دستور می‌دهد و نقش ماموران محلی را برای پیشبرد دستور کار امپریالیستی امریکا ایفا می‌کنند. در نهایت، کشورهای سرکش، کشورهایی مانند ایران، سوریه، کره شمالی و کوبا هستند که در مقابل نظم امپریالیستی تحت هدایت امریکا مقاومت می‌کنند.
در نتیجه، هرگونه توافق با کشوری دیگر به طور مستقیم به «منافع» کلی امریکا آسیب نخواهد رساند و توافق با روسیه بر سر سوریه هم از این امر مستثنا نیست.
باراک اوباما که گفته است علیرغم عقب نشینی از گزینه نظامی در قبال سوریه، همچنان آماده «حمله» به ایران به دلیل برنامه انرژی هسته‌ای این کشور است، منافع امریکا در قبال سوریه را روشن کرده است. وی ۱۵ سپتامبر در مصاحبه با ای‌بی‌سی ساندی گفت: «من فکر می‌کنم ایرانی‌ها می‌دانند که مسئله هسته‌ای مسئله‌ای بسیار مهم‌تر از مسئله تسلیحات شیمیایی است…تهدید علیه اسرائیل و اینکه ایران بمب اتمی داشته باشد، بسیار به خطوط قرمز ما نزدیک‌تر است.» بدین ترتیب «توافق» مذکور شاید صرفا این باشد که امریکا در ازای نابودی تسلیحات شیمیایی سوریه توسط روسیه، از حمله نظامی به آن کشور عربی خودداری کند اما همچنان در کنار «شرکای» خود به حمایت از شبه نظامیان تکفیری ادامه دهد و بدین ترتیب اگر تصمیم حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران را گرفت، کشور سوریه از نظر نظامی تضعیف شده باشد.
در هر صورت، هر توافقی که بین کری و لاوروف در ژنو حاصل شده است، بدون تردید با اهداف منطقه‌ای امریکا همسوست؛ چه اینکه خود اوباما هم گفته است «اگر روسیه به دنبال این است که بعد از اسد هم در سوریه دارای نفوذ باشد، این با منافع ما در تقابل نیست.»
اگرچه طرح یک حمله نظامی از سوی امریکا به صورت موقت لغو شده است، این برای مردم سوریه که همچنان باید با مصائب جنگی تحمیل شده از خارج، دست و پنجه نرم کنند، پیروزی محسوب نمی‌شود. همانطور که اوباما اشاره داشته است، سوریه صرفا پله‌ای است در مسیر هدف طولانی مدت و امپریالیستی امریکا: تغییر رژیم در تهران.
