به گزارش خبرنگار مهر، اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور در روزهای اخیر در مراسم تودیع و معارفه وزرای اقتصادی کشور با اعلام اینکه امروز اشتغال و تورم دو چالش اصلی و اساسی کشور محسوب می شود گفته است: دولت در نظر دارد برنامه هایی را به صورت فوری و اضطراری در حوزه اشتغال کشور اجرا کند.
طی یکی دو دهه اخیر جامعه با گرایش روزافزون جوانان برای ورود به دانشگاه ها مواجه بوده و این روند همچنان ادامه دارد. اغلب افرادی که دوره متوسطه تحصیلی را طی می کنند یک نگاه جدی برای ورود به دانشگاه و دریافت یک مدرک را دارند. این مسئله به حدی رسیده است که امروز در بسیاری از رشته های دانشگاهی که جوانان از آنها فارغ التحصیل می شوند، بازار کاری وجود ندارد و به اصطلاح بازار کار بسیاری از رشته ها اشباع شده است.
برخی رشته ها بازاری برای کار ندارند
یکی از مهم ترین دلایلی که باعث به وجود آمدن این شرایط شده است، عدم ارتباط صحیح و منطقی بین دانشگاه و بازار کار است تا جایی که هر یک از این بخش ها به صورت کاملا جزیره ای و جدا از دیگری کار می کند. دانشگاه ها امروز در رشته های گوناگونی بدون توجه به نیاز واقعی بازار کار دانشجو تربیت می کنند، اما بازار کار تنها به آن بخشی از فارغ التحصیلان توجه دارد که بتواند نیاز واقعی خود به نیروی کار را برطرف نماید.
باقی ماندن این شرایط درباره اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاهی و ناتوانی دانشگاه ها و یا بی توجهی دانشجویان به لزوم کسب مهارت های شغلی مورد نیاز بازار کار، باعث شده تا همواره نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی که انتظار می رود باید در وضعیت مناسبی باشد، بیش از سایر گروه ها و تا ۲ برابر متوسط نرخ بیکاری کشور باشد.
ناشناخته ماندن ظرفیت های قابل ارائه مراکز فنی و حرفه ای کشور در بحث مهارت آموزی و کم توجهی دانشجویان به نیازهای واقعی بازار کار، علاوه بر اینکه باعث افزایش تعداد بیکاران فارغ التحصیل در رشته های گوناگون شده است، زمینه بی اعتمادی کارفرمایان به این گروه ها را نیز دامن می زند به نحوی که کارفرمایان تصور نزدیک به یقین دارند تنها مهارت فارغ التحصیلان جویای کار کشور در کنار داشتن یک مدرک تحصیلی، رانندگی است!
آیا کارجویان دانشگاهی مهارت دارند؟
نکته جالب اینکه با وجود اطلاع نسبی جامعه از وضعیت بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی و اینکه بازار فعلی کار کشور نیازی به بسیاری از رشته های تحصیلی به دلیل تکمیل بودن ظرفیت تا حداقل چندین سال ندارد، باز هم بر ورود به دانشگاه ها و تحصیل در هر رشته ای اصرار ورزیده می شود و بدتر اینکه نه در دوران تحصیل و نه در دوران انتظار برای ورود به بازار کار، قریب به اتفاق کارجویان فارغ التحصیل دانشگاهی کمترین تلاشی برای تحقیق در بازار واقعی کار و کسب مهارت های لازم آن از جمله تسلط به کار با کامپیوتر، آشنایی با زبان خارجی و کسب فنون دیگر را انجام نمی دهند.
متاسفانه همانگونه که ذکر شد، دانشگاه ها نیز در دامن زدن به ادامه روند بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی نقش دارند تا جایی که به دلیل عدم برقراری ارتباط بین دانشگاه و بازار کار، نه تنها رشته های مورد نیاز شناسایی نمی شود، بلکه بر ادامه پذیرش دانشجو در تمامی رشته ها نیز اصرار ورزیده می شود. از سویی دیگر، دانشگاه ها تلاش چندانی برای ارائه مباحث مهارتی در کنار موضوعات تئوریک جهت رفع ضعف های بیکاری بسیاری از کارجویان دانشگاهی نیز انجام نمی دهند.
به تازگی آماری از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره وضعیت بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی در رشته های گوناگون منتشر شده است که استناد آن به نتایج آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۹۰ مرکز آمار ایران است.
بر این اساس، مجموعا ۷۶۸ هزار و ۵۱ نفر بیکار فارغ التحصیل دانشگاهی در کشور وجود دارد که از این تعداد ۲۰۷ هزار و ۳۱۰ نفر دارای مدرک فوق دیپلم، ۵۰۵ هزار و ۱۰ نفر دارای مدرک لیسانس، ۵۲ هزار و ۱۶۹ نفر فوق لیسانس و دکترای حرفه ای و ۳ هزار و ۳۸۸ نفر نیز دارای مدرک دکترای تخصصی هستند.
وضعیت بیکاری در رشته های گوناگون
بیشترین تعداد بیکاران در رشته های مهندسی، ساخت و تولید با ۲۵۱ هزار و ۴۰۲ نفر وجود دارد و پس از آن نیز ۲۲۲ هزار و ۱۱۲ نفر در رشته های علوم اجتماعی، بازرگانی و حقوق قرار دارند. از مجموع بیش از ۷۶۸ هزار نفر بیکار فارغ التحصیل دانشگاهی، ۳۶۳ هزار و ۷۴۰ نفر مرد و ۴۰۴ هزار و ۳۱۱ نفر نیز زن است.
بالاترین تعداد مردان بیکار در رشته مهندسی، ساخت و تولید با ۱۷۸ هزار و ۴۶۱ نفر است و بیشترین تعداد زنان بیکار نیز با ۱۳۴ هزار و ۷۹۱ نفر در رشته علوم اجتماعی، بازرگانی و حقوق تحصیل کرده اند. مجموعا ۱۰۰ هزار و ۹۱۲ نفر مرد و زن در رشته های علوم انسانی و هنر بیکار هستند و ۷۶ هزار و ۱۹۱ نفر نیز در علوم، ریاضی و کامپیوتر جزو بیکاران محسوب می شوند.
۳۸ هزار و ۴۳۸ نفر در رشته های کشاورزی و دامپزشکی، ۲۵ هزار و ۹۹۷ نفر در رشته های بهداشت و رفاه (بهزیستی) و ۱۷ هزار و ۴۰۷ نیز در رشته خدمات بیکار هستند. از کل ۷۶۸ هزار بیکار فارغ التحصیل دانشگاهی کشور ۱۳ هزار و ۴۵ نفر رشته تحصیلی خود را اظهار نکرده اند.
بیکاری ۳ هزار دکترای تخصصی
از ۵۲ هزار و ۱۶۹ نفر بیکار فوق لیسانس و دکترای حرفه ای، ۱۱ هزار و ۸۸۶ نفر در رشته های علوم اجتماعی، بازرگانی و حقوق تحصیل کرده اند و ۱۲ هزار و ۳۵۳ نفر نیز دارای مدرک رشته های مهندسی، تولید و ساخت هستند. ۹ هزار و ۶۰۷ نفر نیز در رشته علوم، ریاضی و کامپیوتر و ۶ هزار و ۷۸۱ نفر نیز در رشته علوم انسانی و هنر بوده اند. سهم سایر رشته ها از موارد یادشده کمتر بوده است.
به صورت کلی، ۱۲۲ هزار و ۸۶۳ مرد دارای مدرک فوق دیپلم و بیکار هستند، از سویی ۲۱۳ هزار و ۷ نفر لیسانس، ۲۵ هزار و ۵۱۷ نفر فوق لیسانس و دکترای حرفه ای و ۲ هزار و ۲۵۷ نفر نیز دکترای تخصصی دارند. در بین زنان ۸۴ هزار و ۴۴۷ نفر بیکار فوق دیپلم، ۲۹۲ هزار و ۳ نفر لیسانس، ۲۶ هزار و ۶۵۲ نفر فوق لیسانی و دکترای حرفه ای و هزار و ۱۳۱ نفر نیز دارای مدرک دکترای تخصصی هستند.
جدول بیکاری در ۱۷ رشته تحصیلی
| رشته | فوق دیپلم | لیسانس | فوق لیسانس و دکترای حرفه ای | دکترای تخصصی | جمع مرد و زن |
| علوم تربیتی | ۵۴۱۲ | ۱۶۳۵۳ | ۷۷۲ | ۹ | ۲۲۵۴۷ |
| علوم انسانی و هنر | ۲۳۲۸۸ | ۷۰۶۲۷ | ۶۷۸۱ | ۲۰۱ | ۱۰۰۹۱۲ |
| علوم اجتماعی، بازرگانی و حقوق | ۴۳۳۸۳ | ۱۶۶۶۹۰ | ۱۱۸۸۶ | ۱۱۶ | ۲۲۲۱۱۲ |
| علوم، ریاضی و کامپیوتر | ۸۱۲۶ | ۵۸۳۶۲ | ۹۶۰۷ | ۸۴ | ۷۶۱۹۱ |
| مهندسی، ساخت و تولید | ۱۰۱۴۲۴ | ۱۳۷۴۰۲ | ۱۲۳۵۳ | ۱۴۹ | ۲۵۱۴۰۲ |
| کشاورزی و دامپزشکی | ۷۱۸۹ | ۲۷۲۳۱ | ۳۹۶۷ | ۳۴ | ۳۸۴۳۸ |
| بهداشت و رفاه (بهزیستی) | ۹۷۹۲ | ۱۵۰۷۴ | ۱۰۴۴ | ۷۸ | ۲۵۹۹۷ |
| خدمات | ۶۹۱۴ | ۹۵۸۹ | ۸۸۷ | ۱۴ | ۱۷۴۰۷ |
| اظهارنشده | ۱۷۸۲ | ۳۶۸۲ | ۴۸۷۲ | ۲۷۰۳ | ۱۳۰۴۵ |
| جمع کل | ۱۲۲۸۶۳ | ۲۱۳۰۰۷ | ۲۵۵۱۷ | ۲۲۵۷ | ۷۶۸۰۵۱ |
